Alle vissen in de zee

Sweet inspiration?
Ja, inspiratie is zoet. Wanneer ik geïnspireerd ben, proef ik het, ik voel het in mijn hele lichaam, ik ben helder en ik ben tegelijk opgenomen in een zoete omarming. De wolken die er misschien daarvoor waren, de twijfels en de mogelijk belemmerende zelfbeschouwing, wijken, en meer dan dat: ze blijken de stof te zijn waarin de inspiratie zich giet en uitdrukt. En ik, zoals ik ben, blijk onlosmakelijk deel te zijn van een universum waarin deur na deur zich opent.
Halleluja, ik zeg het zonder spot, halleluja voor deze majestueuze instroom, waarin woorden geen ondertiteling meer zijn, maar samenvallen met werkelijkheid en zelfs nieuwe werkelijkheid zijn.

Zo gaat het. Vanaf heel jong is inspiratie voor mij bepalend geweest. Linksom of rechtsom, ik liet mij erdoor leiden of ik ging ermee in gevecht, er soms dwars tegenin, maar altijd was daar dat stelsel van vonkend licht dat uitmondde in mijn brein en daar vertaald wenste te worden in woord en daad. Vooral in gesproken en geschreven woord. Altijd waren er ideeën, waarmee ik speelde, die ik probeerde te verwoorden, altijd waren er verhalen die uitmondden in weer nieuwe verhalen, altijd was er de weidsheid waarbinnen de woorden en begrippen oplichtten.
Ga er maar aan staan! Nou, dat deed ik, graag en met tegenzin. Ja, ook met tegenzin, want ik wou ook weleens een eigen leven hebben, totdat het mij, ik was al niet meer zo jong, begon te dagen dat er voor mij buiten dit geen eigen leven is.

Ik word middenin de nacht wakker met woorden in mijn hoofd. Ik loop over de dijk bij de IJssel en het luikje gaat open. Ik maak notities, overal liggen briefjes. ’s Nachts schrijf ik desnoods op wc-papier. En dan moet ik overdag de rust en de tijd vinden om zo’n inval uit te werken.
Als ik er snel bij ben, blijkt zo’n idee onderdeel te zijn van een groter patroon. Dan voegt het zich van alle kanten samen en als ik echt mazzel heb, word ik gedragen door de stroom. Zo heb ik een keer in drie weken tijds een boek geschreven – schrijven, slapen, schrijven, slapen, en tussendoor eten en drinken, alles op Gods golfslag.
Maar als ik niet de tijd en de ruimte heb en ik moet andere zaken afhandelen, komen er hiaten, het stokt. Ik noem dat: sluizen in de stroom. Het wordt moeilijker om de draad op te pikken, totdat ik er voor de zoveelste keer mee word geconfronteerd dat deze inspiratie een beperkte houdbaarheid heeft, niet altijd maar wel vaak. Er vindt meestal al na enige tijd een verschraling plaats.
Inspiratie is nu, en dan weer nu, steeds weer nu. Zo gaat dat in ieder geval bij mij. Dit ‘nu’ heeft enige reikwijdte, als kringen in het water. Na een paar dagen, soms een paar weken, is deze specifieke inspiratie uitgediend en is het wachten op de volgende opwelling of uitstorting (het is maar hoe je het bekijkt).

Het is misschien wel de grootste opgaaf in deze tijd met Hanneke, waarin ik haar verzorger en behoeder ben, dat ik zo voortdurend onderbroken word. Ik krijg een inval, voel de stroom aanzwellen, zie verbanden, inzichten die ik wil doorgeven en omzetten in woorden, het is duidelijk dat dit een serie artikelen wordt, misschien wel een boek. Ik zie in mijn agenda dat het de komende tijd mogelijk is om te schrijven, iedere dag komt er wel iemand om een paar uur voor Hanneke te zorgen, we zijn gezegend dat we omringd zijn door mensen die ons helpen en bijstaan, en dan slaat de corona toe bij een van de helpers of iemand heeft een ziek kind en ik heb opeens die uren niet meer, en ook de volgende dag niet, en de dag erna.[1]
Ik ben als een kind van acht, dat met zijn grootouders naar de Efteling zal gaan en bij het opstaan te horen krijgt dat opa niet lekker is en dat het dus niet doorgaat. Zoiets.
Een plotselinge stop. Onverdraaglijk. Absoluut onverdraaglijk.
En dan? Wat doe je dan? Ik zal het je zeggen: je verdraagt het. Niet knarsetandend, want dat is geen verdragen, dat is dulden, je onderwerpen aan een boosaardige macht. Nee, het gaat echt om verdragen. Dat is wat we doen en het is ook wat we leren.
Er is geen schuld, geen vijand, geen hulp ook. Dit is het. Niet een voortzetting van iets anders. Nu. Je haalt adem. Er zijn geen plannen. Dit is het.

Ik vermoed dat iedereen die zorgt voor een ander of bij wie het bestaan op een heftige wijze wordt onderbroken met dit soort frustratie te maken krijgt. Wanneer je beseft dat dit wat plaatsvindt niet een noodlottig toeval is, maar dat je elkaar als het ware bent toegewezen, zoals je handen je zijn toegewezen, en je talenten en gebreken, ga je tegelijkertijd beseffen dat jij hierin niet het middelpunt bent. Er is iets gaande waarvan jij deel uitmaakt, maar dat niet om jou draait.

Laat ik het zeggen zoals het voor mij is: Er is een ander middelpunt waar ik mij toe verhoud. Dat is niet mijn vrouw, zij is net zo min als ik middelpunt van dit gebeuren. Middelpunt is nu, deze gegeven situatie, de totaliteit waarvan wij deel uitmaken. En in de erkenning van deze werkelijkheid laat ik de voorstellingen varen van de vervulling die mij voor ogen stond, de zelfvervulling zoals ik die wenste en zoals die ook in mijn weten voor mij uitgestippeld lag. De gloed van toekomstige vervulling dooft uit en ik laat die uitdoven. Ik laat een beter straks voor wat het is. Het is zo.

Ik zeg het nu kort, maar hier komt het voortdurend op neer. Dit is wat er gebeurt, wat mij in het moment geboden wordt. Ik neem het aan, deze inspiratie. Ja, het is ook inspiratie, een dragende stille inspiratie, die van mij geen product verlangt, maar waarbij ik in rust aanwezig ben. Dit is de weg die ik ga, een weg van vrede. Een vrede die pijn en verdriet en hartstocht niet uitsluit, maar het beleeft zoals het komt en altijd weer omarmt.
Ik zei vroeger tegen Hanneke: ‘Ik wil je kennen, alle vissen in je zee.’ En ik zeg het nu tegen het leven, alsof ik net ben begonnen, verwonderd, benieuwd, en in angst en beven.

*

Er is hierover meer te zeggen. Ik hoop dat ik de tijd en de mogelijkheid heb er nog verder op in te gaan. Zo niet, zie boven.

(Wordt vervolgd)

[1] Het is je misschien opgevallen dat ik zo nu en dan een blog dat ik besluit met <wordt vervolgd> toch niet voortzet. Een recent voorbeeld is De zoete drank en de groene sliertjes van 29 mei, waarvan ik vermoedde dat het een drie- of vierdelige serie zou worden, materiaal genoeg, maar helaas en zo zij het.