Nog een vervolg.
Een paar dagen geleden had ik een droom die gaat over het perspectief van de ziekte van mijn vrouw, Hanneke, en de gevolgen die dit perspectief heeft voor onze verhouding en alsof dat nog niet genoeg is voegt de droom daar nog een lichtende boodschap aan toe. De droom zegt om te beginnen: ‘Maak je geen illusies, dit is het ziekteverloop, hier gaat het naar toe, onafwendbaar.’ En dan, net wanneer de noodlotstekening compleet lijkt te zijn, komt er een plotwending, waardoor alles opeens toch in een ander licht komt te staan.
Nu de droom. Ik droomde dat Hanneke verliefd was geworden op de kapitein van een luchtschip dat zich ergens hoog in de hemel bevond en dat de liefde wederzijds was. Zij keek steeds omhoog of zij hem daar ergens kon zien.
Ik stond erbij en ik keek ernaar. Nuchter en verdrietig tegelijk. Ik was in het begin even jaloers geweest op hun liefde, maar die jaloezie loste snel op. Het was zo, er was geen schuld. Ik nam het haar niet kwalijk, ik was ook niet boos of somber, maar ik voelde mij wel eenzaam en verlaten. Hoe moest ik verder leven? Het was mij duidelijk dat zij de kapitein niet zou opgeven, wat ik ook probeerde, en ik merkte aan alles dat haar aandacht voor mij afnam.
Toen wierp de kapitein van bovenuit een soort touwladder omlaag. Hanneke klom omhoog en de kapitein trok tegelijkertijd de touwladder met rukjes omhoog. Zij verdween uit het zicht. Enige tijd later vernam ik dat zij zich van mij had laten scheiden en dat zij daarboven was getrouwd met de kapitein van het luchtschip. Ik stond in mijn eentje hier beneden. Ik voelde mij verlaten – dat is het beste woord. Ik vroeg mij af of ik nu een nieuwe vrouw moest zoeken. Moest? Ik zou wel zien.
En toen gebeurde er iets merkwaardigs: ik wist dat zij daarboven was met die andere man, dat zij daar gelukkig was met hem en ik gunde het haar. Meer dan dat: het drong tot mij door dat zij de liefde had gevolgd en dat dit het enig juiste was. Ik kon geen bruiloftscadeautje sturen, maar ik wilde het wel.
Een bovenmenselijke prestatie, in ieder geval een bovenhanselijke prestatie, maar daarom niet minder waarachtig. Ik ervoer in de droom en ook daarna dat mijn reactie geheel in orde was en dat er geen sprake was van dat soort slijmerige hoogmoedige spiritualiteit, waarbij je zegt dat je blij bent voor de ander terwijl je hem of haar het liefst zou wurgen. Daarom ga ik er vanuit dat dit een Zicht-droom was, een droom die mij de waarheid liet zien, onversluierd door persoonlijke belangen en geconditioneerde reacties.
Een Zicht-droom spreekt waarheid. Deze waarheid vraagt erom gerealiseerd te worden in het waakbestaan, zodat het handelen op geen enkele wijze meer los komt te staan van het ten diepste besefte. Een eerste stap hierbij is vaak het vertellen van de Zicht-droom. Zo kan het besefte in meditatie worden voortgezet.[1]
Ik vertelde de droom aan Hanneke. Dat was een ontroerende gebeurtenis. We keken elkaar aan en waren samen in ons verdriet. Verdriet waarover? Want er was geen afstand. Zij was nu toch niet daarboven?! En toch was er het weten van het afscheid van zoveel. Zij gaat de lucht in, zij wordt ijler en ijler, onderweg omhoog naar haar kapitein, die natuurlijk Herr Doktor Alzheimer is. Dat is werkelijkheid. Zij gaat. En zij wordt omhooggetrokken. Ik kan haar niet vasthouden. Zij kan niet blijven.
En toen, terwijl wij zo samen zaten en er over spraken, vooral over het einde van de droom, dat ik het haar voluit gunde, begreep ik opeens (zoals ik zo vaak in mijn leven iets pas heb begrepen wanneer ik het Hanneke, mijn meditatiegenoot, vertelde) dat het niet alleen het lot was dat zij daar omhoog ging.
Ik heb een jaar of 15 geleden een boekje geschreven, getiteld Het lot & de liefde, waarin de centrale boodschap is dat wij mensen allen getekend worden door het lot, ons te verhouden hebben tot de onveranderlijke gegevenheden van het bestaan, maar dat het lot uiteindelijk machteloos is en wordt omgezet tot iets volkomen anders wanneer het de liefde als antwoord ontmoet. Ik vind dat een mooi boekje, een van mijn mooiste boeken, maar ik zie nu, mede door de droom, dat er op dat boekje nog een vervolg geschreven kan worden, getiteld De liefde & de liefde.
Want mijn vrouw gaat daar die touwladder niet op, omdat zij door het lot wordt gedwongen, maar uit liefde. Dat zegt de droom met nadruk.
Het is geen noodlotsverhaal, maar een liefdesverhaal. Het is niet alleen een vreselijke ziekte die haar het aardse bestaan van tijd en ruimte doet verlaten, het is ook het precies juiste – de liefde die de sterren doet bewegen. En ik sta daar niet alleen eenzaam beneden op de grond, ik gun haar ook haar nieuwe huwelijk. Ik zie dat het goed is. Hoe onbegrijpelijk dat ook is voor de man die wil dat zij er voor hem is. Het is haar weg, haar liefdesweg. Die draait niet om mij. Dat maakt de droom mij duidelijk en dat maakt zij mij duidelijk.
Men zegt: Onze Lieve Heer heeft rare kostgangers. Dat is ontegenzeggelijk op haar en op mij van toepassing. Maar terwijl ik dit aan het schrijven ben, hoor ik voortdurend op de achtergrond: Onze Lieve Heer trekt zijn kinderen tot zich, ieder op zijn eigen wijze.
[1] Even een toelichting. In dzogchen, ofwel de methodeloze methode, wordt steeds weer gesproken over zicht, meditatie en gedrag.
Wij schrijven in ons commentaar op Het Juwelenschip van Longchenpa: Zicht is wat je ziet als de schellen je van de ogen vallen en je niet beïnvloed wordt door egoïstische motieven. Het is wat je gewaar bent als je ogen de ogen van het universum zijn en je handen de handen van het universum.
En even verder: Meditatie is dat men dit geheel beaamt. Niets valt hierbuiten. Meditatie is zo gezien niet iets aparts dat men doet om iets te bereiken. Het is één met het zicht, zoals de wortels van een boom één zijn met de wortels.
En dan: Gedrag (of handelen) is zo te zijn, voortdurend, ononderbroken. Meditatie is niet een aparte methode die wordt gevolgd om tot zuiver gedrag te komen. Meditatie, ontspannen gewaarzijn, gaat vanzelf over in gedrag, zoals de stam van een boom overgaat in de takken.
Lieve Hans, nu weet ik zeker dat toeval niet bestaat.. Ik ga na lange tijd bij mijn zus (met altzheimer) op bezoek in een gesloten afdeling van een tehuis. Ze herkent me nu helemaal niet meer en is boos en schreeuwt dat ik weg moet gaan. De tranen stromen over mijn wangen, ik ben totaal van streek, het overvalt me en heeft ongetwijfeld ook met mijn angst te maken hoe dit mij zal treffen.
In de auto heb ik tijd over en moet even tot bedaren komen. Via een berichtje van een ander kom ik op jouw blog, ik wist niet eens dat die bestond.. en lees over jouw relatie , over je ruimte en je beleving van dat wat zo moeilijk te vatten is. Het was grote troost om ruimte en acceptatie te voelen en niet meer mijn angsten te projekteren. Ik ben blij je blog gevonden te hebben en vind het fijn je te volgen, dank je wel, dank je wel, Anneke
Beste Hans,
Wat een prachtige conclusie verbind je aan de droom over Hanneke! Het is een liefdesgeschiedenis dit leven. Alles is liefde. Ik realiseerde mij dat zelf ook heel diep ten tijde van mijn ongeluk 4 jaar geleden. En het lijden is als gist in ons brood, zonder dat zou het brood niet rijzen. Nu nog leren zo te leven, de liefde te zien, in alles wat mij vertraagt en hindert, in de kleine dingetjes die tegenzitten, in de grotere wil die zonneklaar iets anders in petto heeft dan mijn kleine wil, in de vervloeking die zo mijn keel uit is!
Lieve groet, Hans
Mooi, Hans, dank je wel.
Liefs voor jou en Hanneke
Lydia
lieve Hans ,
Ik ben opnieuw geraakt en ontroerd door je verhaal , je droom : de wijze waarop je je vooruitschrijdend inzicht t. a.v hoe jij in liefde bent met Hanneke en tevens ook met doctor Alzheimer: de wijze waarop je dat beschrijft beschrijft.
Een voorschrijdend proces met nu daarin ook die prachtige droom. Een zichtdroom.
Ik heb je boekje “het lot en de liefde” gelezen en vond het prachtig ! Herken het ook.
Toch ook roept jouw verhaal bij mij vragen op / verwarring ook mogelijk .
Je schrijft : “Het is geen noodlotsverhaal, maar een liefdesverhaal. Het is niet alleen een vreselijke ziekte die haar het aardse bestaan van tijd en ruimte doet verlaten, het is ook het precies juiste – de liefde die de sterren beweegt ” .
Zeg je met jou schrijven ook dat alle lot ook tegelijkertijd liefde is.
Als ik het langs bv. de meetlat van mijn eigen leven leg kan ik herken dat veel zich: bv ook kanker krijgen niet alleen noodlot is, en er is veel , zo niet alles, wat zich uiteindelijk in liefde oplost.
Maar dat lot ook tegelijker tijd liefde is vindt ik moeilijk te beamen, merk ik.
Het is een vraag waar ik graag nog es met jou over van gedachten zou willen wisselen.
Misschien begrijp ik het helemaal niet goed, maar dat is wat ik op dit moment aan je schrijven ervaar.
En je ook graag wilde zeggen.
Lieve groet Alied
Beste Hans, Dankjewel. Indrukwekkend en fijn dat je dit deelt. Ik schrok eerst wel toen je zei dat Hanneke’s kapitein “natuurlijk Herr Doktor Alzheimer is”. Voor mij niet, die heeft toch niet het laatste woord? dacht ik.
Hij is hoogstens ‘het lot’ . En gelukkig, ik was blij dat je er ook weer anders tegenaan ging kijken. Ik wens en hoop voor jullie allebei dat je dat zicht houdt. Ik was verwonderd dat je zo’n groot vertrouwen hebt in ‘de waarheid’ van een zichtdroom. Maar zoals je het uitlegt en wilt realiseren kán het (in dit geval) gewoon nooit verkeerd zijn! (En ik heb niet zoveel verstand van dromen…)
Zelf ben ik ook een rare kostganger, en ik durfde eerst niet zo goed te reageren. Het is zo lang geleden dat ik je kende. En het lukt me niet erg best om ontspannen gewaar te zijn, met de ogen van het universum te kijken en van daaruit te handelen. Blijft opdracht. Fijn om het weer eens te te horen met andermans woorden. En leerzaam. Dank en hartelijk gegroet, Hanneke ook, Hanna
Hans, ik ben getroffen door je woorden, uiteindelijk is het de pure liefde waarin alles oplost.
wonderschoon, dank je.
Lieve Hans,
Hartverwarmend en hartverscheurend tegelijk, jouw liefde voor Hanneke en voor de
pure en totale aanwezigheid.
Dank je Hans voor het delen van je droom en je verlichtende uitleg.
Wat een ontroerende droom, en dan jouw uitleg.Zo precies, voor mij gaat het om onvoorwaardelijke liefde.
Pijn om het verlies, en dan de rust vanuit een diep weten dat het goed is.
Dank hiervoor Hans,
Erica
dag Hans en Hanneke, prachtig ik kan het niet anders zien dan een spirituele droom waarin in mijn beleving niet zozeer Alzheimer de roepende hemelse “man” is maar de Hemelse Vader… Heel bijzonder! Jacobsladder
Wat een prachtige en ontroerende droom. Bijzonder hoe de liefde steeds weer het beginpunt is. Bedankt voor het delen.
Wat de liefde vermag!!
Dank je wel dat je dit voorleeft en opschrijft voor ons, voor de wereld.
Tine
Lieve Hans en Hanneke, jullie zijn steeds weer een lichtend voorbeeld van alles aangaan wat zich aandient. In liefde. Niets achterhoudend voor elkaar en voor ons, die dit mogen volgen en lezen. Dank!
Dank je voor het delen van deze droom. Ik vind je uitleg erbij ook mooi en eerlijk. ja Alzheimer is niet het goed woord er komt ruimte voor liefde. Eindelijk, iedereen wil liefde in zijn/haar leven, maar herken het maar eens. Omdat andere wegen niet belangrijk meer zijn gebeurt dit, maar het kan ook op een bewust manier. Bij mijn moeder gaat het nog op een manier waar ik van gruwel, omdat de hele medische wereld er nog tussen zit, met alle medicijnen ne de gevolgen daarvan. Maar het contact tussen mij en mijn moeder is nog nooit zo intens en mooi geweest. Daar heb ik mijn hele leven naar heb gezocht. Ik ben superblij dit te mogen meemaken met helaas ook de ongelooflijk zware negativiteit van het medisch denken en de (nog bijna onbespreekbare) medicijnentroep. Maar dat zit in de hele maatschappij en ons hele leven. We worden meer geleefd dan dat we zelf leven, gezin, school, werk, je weg vinden door milieuvervuiling, medicijnen, drinken, roken, seksualiteit zonder liefde, leven zonder liefde. Het is niet makkelijk ego, aandacht willen/nodig hebben te herkennen. Wat is geven, wat is belasten, hoe voel je je, hoeveel ruimte heb je voor een ander, is er meer tussen hemel en aarde. Ik wilde niet wachten tot ik zou doodgaan, maar daar nu mee bezig kunnen zijn. Door mensen die ik aan het begeleiden was de vraag te stellen wat wil je nu met je leven zijn mensen weggegaan en drie mensen gebleven en zijn we 2006 gaan wonen in mijn huis. Wij zijn me ons vieren en hebben geen werk, we leven van één uitkering (en spaargeld) en dat gaat al 9 jaar goed!! Ik was violiste en heb mijn huisgenoten meegenomen in mijn liefde voor muziek. We maken muziek, zingen, ik heb contact met vlinders, ook op mijn hand en we zijn voeding aan het loslaten. We gaan door alle emoties en moeilijkheden heen met elkaar. Dat blijkt heel uniek. Ik was daar helemaal aan toe en wilde dat graag begeleiden en samenwerken. Het voelt heel rijk!! Het is helemaal nieuw voor ons allevier, heel inspirerend en heel dankbaar dat ik dit mag meemaken en mee helpen creëren. Ik ben alleen daar door een diep van 16 jaar eenzaamheid gegaan en als ik had geweten hoe mooi mijn leven nog zou worden, was ik niet zo eenzaam geweest. Maar om hier ‘klaar’ voor te zijn is dit proces van bewustwording wel noodzakelijk geweest, zo voel ik dat en dat weet ik natuurlijk ook. Ook mijn ouders zullen zelf de weg moeten vinden, helaas nog niet zo vrij als ik dat nu ben, maar door zo intens contact te hebben maken ze wel een stukje mee. De buurman van 99 jaar zei gisteren dat zijn dochter veel voor hem betekent en dat hij wist dat ik dat ook betekende voor mijn ouders. Hij heeft gevangen gezeten in Indonesië en daar een boek over geschreven. Daarom heb ik hem mijn boek gegeven Contact met de ziel, over vlinders, muziek, onze woongroep en liefde. Hij heeft mijn vader gebeld nadta hij mijn boel had gelezen en gezegd dat hij diep onder de indruk was en zei dat mijn vader en hele, gevoelige dochter heeft. Hij zei dat hij ook een gevoelige dochter had, maar niet zo gevoelig als zijn dochter, erg leuk dat mijn vader dat weer tegen mij zegt. We worden geholpen, daar ben ik van overtuigd. Ik wens iedereen die dit leest veel openheid, delen en liefde in haar/zijn leven.
Wat een ontroerend verhaal.
En een prachtige droom.
Tjonge, Hans, wat blijft het ongelooflijk hoe jij en Hanneke Herr Doktor Alzheimer’s bezoek zo anders bezien dan de wereld om mij heen. Een nieuw huwelijk voor Hanneke, uit liefde: onmenselijk, maar juist niet onHanselijk. Met lege handen sta je, maar vol liefde. Dankjewel – Maarten
Lieve Hans,
Het mooie aan je droom vind ik ook dat Hanneke vol vertrouwen de liefde volgt en zich er vol overtuiging en in liefde mee verbindt.
Die huwelijkspartner is geen concurrent voor jou en hoe moeilijk het ook voor je is om alleen achter te blijven, dit is wat jij haar vanuit je hart ook het allermeeste gunt!
Een prachtige droom en de tekst van Longchenpa sluit er naadloos bij aan!
Dank je voor deze woorden, klare taal, in en door liefde geschreven. Zo is het, ik weet het. En niet voor het eerst licht dit weten op dankzij de wijze, waarop jij, en ook Hanneke, het leven leeft en jullie ieder je weg deelt met de wereld. Ik wordt er stil van en in die stilte rijst de vraag, hoe doe ik dat? De liefde voor dierbaren, die Alzheimer op hun weg ontmoeten, en niet te vergeten ook de liefde voor en in mijn eigen lot?
Every day is a good day, is een bekende uitspraak in Zen. De zon schijnt prachtig.
Vriendelijke groet, Johanna
wat is dit toch mooi, ontroerend, helder. En meditatie. Dat ook.