Je hebt goede wijnjaren en je hebt slechte wijnjaren. Bij wijn van goede wijnjaren duurt het meestal geruime tijd voordat hij genietbaar is.
Aanvankelijk zijn in de jonge wijn zoveel tegenstrijdige krachten met elkaar aan het wringen en op elkaar aan het botsen, dat het geheel onverdraaglijk is voor de mond, die tere voorproever van de koning op twee benen. ‘Uitspugen die handel, niet geschikt voor mijn heer!’ zegt de mond.
Maar een paar jaar later, als de goede wijn uit het goede wijnjaar enige tijd heeft mogen rusten en een rijpings- en ontwikkelingsproces heeft ondergaan, blijkt hij zich toch te openen. Er vindt een mysterieus omzettingsproces plaats, waarin zich een harmonieuze rijkdom aan smaken ontplooit. Ook dan kan er nog altijd sprake zijn van weerbarstigheid, maar dat is dan niet meer een zuur-bittere vijandigheid, maar veeleer een donkere toets die contour geeft aan het geheel, vergelijkbaar met de kritische stellingname van een vriend met wie je de ins en outs van je bestaan doorneemt.
Zoals je goede en slechte wijnjaren hebt, zo heb je ook goede en slechte levensjaren. Ga maar na: er zijn jaren waarin het bittere en zure zich lijkt samen te ballen tot een onverteerbare klont ellende, die maanden en maanden aanhoudt, en dan later, jaren later, wanneer de ontvouwing en verwerking heeft plaatsgevonden, zie je dat in die periode de basis ingrediënten werden verzameld voor het levenswater dat nog dagelijks je hart doet zingen.
Ik heb mijn leraar, de man die ik de leraar van mijn leven noem, ontmoet in zo’n (later) goed en (op het moment zelf) bitter levensjaar. Met Hanneke, de vrouw die ik de liefde van mijn leven noem, ben ik getrouwd aan het einde van het jaar, waarin ik regelmatig aan alles verduisterende wanhoop ten prooi was – een voortreffelijk jaar, zeg ik nu, terugkijkend, genietend van het heilzame elixer dat zo te proeven nog lang niet over de kop is.
Voor mij was 1992 zo’n goed levensjaar. Vele keren kreeg ik in dat jaar een klap voor mijn kop, viel ik zogezegd met mijn knieën in het grind, had ik de bittere smaak van vergeefsheid in mijn mond, verloor ik mensen die mij nabij waren, maar het was ook het jaar dat ik met mijn vrienden naar Praag ging en daar mijn vertaling van het Evangelie van Johannes afrondde, het was het jaar dat ik de meest krachtige dromen kreeg die tot op de dag van vandaag in mij doorwerken en het was het jaar dat ik Hebreeuws leerde, leraren vond en de joodse Bijbel letter voor letter, woord voor woord leerde te lezen.
In het Evangelie van Johannes las ik over de kosmische Christus, de Redder, die in oneindig mededogen al het aardse doorgaat, er niet door begrepen wordt, maar er wel door gegrepen wordt en gekweld en gedood, en ten slotte door al het aardse opstaat en in volstrekte machteloosheid zegeviert. Ik vond het prachtig, maar het was een boodschap die mij in die levensperiode te hoog gegrepen was. Het was te weerloos, te vertrouwensvol, voor mijn gevoel ook te eenzaam als weg.
Ik zocht naar vorm, naar hulp in mijn concrete bestaan, naar een trapsgewijze ontwikkeling, naar een aardse weg die toch tot de hemel leidde. Die weg vond ik in het jodendom. Ik vond hem in de Thora, die begint met de woorden In het begin schiep G-d de hemel en de aarde, en dan verder gaat met De aarde nu was…, en daarna bijna alleen nog maar spreekt over de aarde, over de geschiedenis, de stambomen, de regels en geboden hier op aarde. En ik vond mijn weg in de kabbalistische geschriften die onthullen dat de Thora in alle concreetheid tevens spreekt over een geheime weg die via de materie leidt naar het licht, vanuit tijd en ruimte naar het eeuwige, de Eeuwige – van Malkoet naar Kether. Ik vond hem bij de chassidische Tsaddikim, de wijzen, die hemel en aarde in hun bestaan en in hun leer zochten te verbinden en deze verbinding soms ook inderdaad wisten te realiseren.
Het werd mij duidelijk dat dit mijn weg was. Eindelijk had ik een been om op te staan.
(wordt vervolgd)
Dag Hans,
Ontroerd heb ik je blog gelezen en ook Hannekes dagboek. Wat een mooi en intiem document is dit, deze nieuwe website van jullie samen. Dank jullie, dat je dit zo doet. Ik denk, dat jullie woorden zullen bijdragen aan een beter inzicht en meer liefdevolle en respectvolle omgang met en tussen de vele mensen, die dit in deze tijd doorleven.
Mijn moeder heeft Alzheimer en ook in bredere kring ken ik mensen, die dagelijks met deze ziekte te maken hebben. Zo snel wordt er alleen nog over hen gesproken, schieten woorden te kort. Voorbij de gemakkelijk toegankelijke woorden is het stamelend zoeken, er zijn, kijken, luisteren, voelen. Tot ik het ” Ja, je bent er nog” voel, als ik geduld heb en open sta voor wat niet direct op de voorgrond treedt.
Zelf vind ik kracht door mijn spirituele weg, die mij voerde langs boedhisme, soefisme en christendom. Ik vond mijn thuis door de beoefening van zen. Soms denk ik, dat een spirituele visie ook onontbeerlijk is om de mens, die deze ziekte draagt, te kunnen ontmoeten, erbij te kunnen blijven. Het lijkt of mensen die een meer materialistische levensvisie hebben, meer moeite hebben met de omgang met de ziekte, er liever voor weglopen.
Dan neemt de onmacht het als het ware over, omdat het rationele niet meer werkt. Dat vind ik zo pijnlijk.
Jullie woorden brengen mij troost en bemoediging.
Hartelijke groet, Johanna
Beste Hans,
Van Malkut (aarde) naar Kether (kroon, de Eeuwige), de weg van materie naar het licht is toch het meest gesymboliseerd door de Jacobsladder? Een op en neer gaande beweging tussen hemel en aarde, mogelijk gemaakt door de engelen die ons met elkaar verbinden? Zelf ervaar ik dat doorgang uit de stagnatie en knieval in het grind pas begint als ik midden in de misère die engel en het inzicht dat die brengt vanuit een overstijgend weten, toelaat. En dat toelaten gaat dan buiten mijn ego-denken om. Dat ervaar ik als de genade waarin ik de Eeuwige dank: : “dankbaar ben ik dat u mijn ziel heeft gered”. Pas later als de werking/ontvouwing daarvan heeft plaatsgevonden, realiseer ik me dat ik van ‘boven’ ben aangeraakt.
Die aardse en materiële verdichting neemt vaak onhebbelijke gestalten/wezensvormen aan. Zoals in mijn geval bijvoorbeeld: ‘geldingsdrang’. Maar ik ken die in nog vele onhebbelijker gestalten.
Momenteel zeg ik elke dag: “ik zend vrede naar alle wezens die ik ben geweest”. Verbinden met het licht, vraagt werkelijk volledige acceptatie van alles dat hier in de aardse verdichting (persoonlijke) vorm heeft gekregen, hoe zwart dat ook was. Mijn ervaring is dat hierdoor ik werkelijk mijn plek inneem in mijn aards leven. Het brengt tegelijk een diepe ontvankelijkheid voor het gewone en ongewone alledaagse. En het stelt me in staat de liefde en leiding te verwelkomen en volgen, zowel van ‘boven als vanuit het gewenste evenals ongewenste in dit bestaan’.
Gerard
Beste Hans,
Is het mogelijk dat onderstaande twee citaten uit je blog, de ene over Christus, de andere over de Joodse wijzen, over dezelfde beweging gaan: via de (heilige) materie -en het gaat niet zonder die materie- doorstoten naar het licht? Verrijzenis en transformatie van de stof, het lichaam? Of is er toch een verschil?
Citeer: “In het Evangelie van Johannes las ik over de kosmische Christus, de Redder, die in oneindig mededogen al het aardse doorgaat, er niet door begrepen wordt, maar er wel door gegrepen wordt en gekweld en gedood, en ten slotte door al het aardse opstaat en in volstrekte machteloosheid zegeviert.”
“de kabbalistische geschriften die onthullen dat de Thora in alle concreetheid tevens spreekt over een geheime weg die via de materie leidt naar het licht, vanuit tijd en ruimte naar het eeuwige, de Eeuwige – van Malkoet naar Kether. Ik vond hem bij de chassidische Tsaddikim, de wijzen, die hemel en aarde in hun bestaan en in hun leer zochten te verbinden en deze verbinding soms ook inderdaad wisten te realiseren.”