Christen zonder kerk – Deel 2 Katholieken en vooroordelen

Tot voor kort dacht ik werkelijk dat het protestantisme van een hogere orde was dan het katholicisme. Ik dacht ook dat mensen die op volwassen leeftijd nog belijdend rooms-katholiek waren grotere idioten waren dan mensen die op volwassen leeftijd nog belijdend hervormd of gereformeerd waren. Er was niet veel verschil in de mate van idiotie, maar er was wel degelijk een verschil. Natuurlijk, er waren katholieken die eruit sprongen, kunstenaars, zoekende vrije geesten, zoals Antoine Bodar, Thomas Merton, Reve, mijn oom Aart en Meister Eckhart (die laatste telde eigenlijk niet mee, omdat hij leefde voor Calvijn en Luther en dus nog niet had kunnen kiezen). Maar dat waren uitzonderingen, want over het algemeen waren katholieken domme, geborneerde, seksueel gefrustreerde, de status quo in stand houdende, altijd tot compromis bereide kuddedieren – net zoals de protestanten dus, maar dan nog iets meer.

Ik schrijf deze reeks van clichématige vooroordelen zo precies mogelijk neer, maar ik kan niet zeggen dat ik indertijd, toen ik deze vooroordelen koesterde, ook zo gedetailleerd dacht over de rooms-katholieke kerk en haar aanhangers. Ik kan eigenlijk zelfs niet zeggen dat ik dacht, rustig nadacht, over wat nu precies mijn kritiek was. Het was geen denken, het was meer de vage warme zekerheid van een vooroordeel, dat ik, zoals ik al zei, koesterde, zonder het te bezien. Kennelijk gaf het koesteren mij meer plezier dan het bezien. Dat is waarschijnlijk eigen aan ieder koesteren van een vooroordeel. Het is een half-slaperig genoegen, dat zich wil blijven wentelen in zekerheden die het per definitie niet wil onderzoeken, juist omdat het vooroordeel zich alleen maar staande kan houden buiten het licht van het bewustzijn.

Maar goed, nu ik de klont van opvattingen over de rooms-katholieke kerk en de katholieken als vooroordeel onderken, probeer ik deze klont te openen, uit te pellen en de gevonden inhoud te definiëren en nieuw te bezien. Ik neem aan dat ik er zodoende definitief afscheid van kan nemen (want geen vooroordeel is bestand tegen uitpelling uit de emotionele schil, tegen definitie en ten slotte tegen besef). En ik ben benieuwd wat er vrij komt wanneer deze vastzetting – want dat is het – is opgelost.

Morgen verder.