Christen zonder kerk – Deel 9 Longchenpa

Ik ga verder met mijn onderzoek.

Dank zij Longchenpa en de joodse geschriften kon ik weer thuiskomen bij de Evangeliën en, wat nog meer wezenlijk is voor mij, Jezus Christus ervaren als een levende werkelijkheid, een metgezel, een tegenstander, het Licht in mijn leven.
Dit schreef ik een paar weken geleden. Deze woorden verdienen wel enige toelichting, een lichte toelichting, want ik vind ze, nu ik overlees veel te gewichtig klinken. Het lijkt er wel op dat ik nu toch op mijn oude dag een Jezusfreak ben geworden, en dat is absoluut niet het geval.
Wat is het toch moeilijk om gewoon, buiten alle concepten en klaarliggende vakjes om, te vertellen wat ik vind en wat mij bezighoudt. Ik probeer het weer. Want dat is het werk. Zo is dit vogeltje gebekt. Laat ik om te beginnen iets over Longchenpa schrijven.

In 1989 kwam ik via mijn vriend Philip Renard in contact met het werk van de Tibetaanse leraar Longchenpa (1308-1363). Zijn geschriften raakten mij diep. Vanaf het eerste moment dat ik zijn woorden  las, was het alsof hij rechtstreeks tegen mij sprak, alsof wij in de tijd niet gescheiden waren door meer dan zes eeuwen.
Vooral de eerste tekst die ik van hem las, Het Juwelenschip, Een gids tot het besef van pure en totale aanwezigheid, het universeel scheppende principe, is tot op de dag van vandaag een leidraad voor mij. Een leidraad als een gedicht, als een kunstwerk, een leidraad zoals kinderen die in hun directheid en eenvoud kunnen bieden.

Longchenpa moraliseert niet, hij geeft geen voorschriften, maar opent voor de natuurlijke werkelijkheid, waarvan ook ik vanzelfsprekend deel uitmaak. In de jaren dat ik zijn geschriften nu bestudeer heb ik niet in de eerste plaats iets van hem geleerd, maar ben ik vooral door hem ontleerd.
Hij heeft mij met zijn woorden geholpen het reeds geleerde opzij te schuiven.  Er kwam opening in het bolwerk van gedachten en de opeenstapeling van ervaringen. Ik zag dat er maar één lijn werkelijk is – dat is het meest gewone, het meest voor de hand liggende. En natuurlijk, want zo is de aard van het beestje, wordt er van de lijn afgeweken (je kunt zelfs zeggen: zo is de lijn, dat ervan wordt afgeweken), maar dan is er weer een terugkeren. In ontspannen gewaar-zijn. En dit alles, het gaan, het vallen en het opstaan, is de weg. Zoals ik het pas geleden schreef in een verhaal over mij en mijn vrouw: Het is improviseren. Uitglijden. Opstaan. Weer uitglijden. Elkaar aankijken. Lachen. Toch weer een dansje gemaakt.

Ik moest niets van Longchenpa. Daarmee bedoel ik dat ik niets van tevoren op een bepaalde manier diende te doen. Ik moest niet eerst boeddhist te worden, ik hoefde mij niet bij een bepaalde richting aan te sluiten, ik hoefde niet bepaalde gewaden te dragen. Het ging er niet om dat ik iets werd. Het enige wat er toe deed en doet is, in zijn woorden, dat ik werkelijk ontwaak in wat is, nu, op dit moment.
Daaruit komt vanzelf de passende vorm voort. De expressie in ruimte en tijd van ongerept gewaar-zijn, het universeel scheppende principe, liefde, hoe je het ook wilt noemen, het enige dat er toe doet en dat zich in alles uitdrukt, dat je altijd hebt gekend en ten diepste bent.

Ik ben Longchenpa dankbaar. Ik ben de directe aanwezigheid dankbaar en ik ben de leraar Longchenpa over de eeuwen heen dankbaar.

(wordt vervolgd)