Coronalezing 3 – De pijl op de boog

Er heeft een verscherping van maatregelen rondom verspreiding van het coronavirus plaatsgevonden. Het is in tijden van discontinuïteit, in tijden van crisis zoals nu, belangrijk dat je je daaraan houdt.

Ik herinner me van verslagen die ik las van mensen die in concentratiekampen zaten, dat ze schreven dat het van belang was dat je zoveel als mogelijk doorging met je vaste routine, met je handen wassen, je schoonhouden, niet verwaarlozen, met puur het fysieke bestaan op orde hebben. Dat noem ik yoga.
Je kunt zeggen dat het politieapparaat de sociale yoga waarborgt. Het politieapparaat zorgt ervoor dat de uitwassen binnen de perken worden gehouden. Daarmee wordt tegelijk aangegeven dat yoga niet de laatste oplossing is. Yoga is het begin, dat je orde aanbrengt en je houdt aan bepaalde regels en ook al gaat dat in tegen bepaalde wensen, dat je je die wensen ontzegt, en je lichamelijke behoeftes bundelt via yoga, via controle en beheersing.

Eigenlijk is het opsluiten van criminelen maar een heel voorlopig antwoord op het probleem dat je als maatschappij hebt. Als de wezens van Aldebaran op aarde neerkomen in hun ruimtevaartuigen, de planeet in dat stelsel waar grote wijze wezens wonen, dan is het niet iets om trots op te zijn dat wij gevangenissen hebben en psychiatrische inrichtingen, waar wij datgene wat we niet aankunnen opbergen.
Er is iets anders nodig naast yoga. Het wijze wezen van Aldebaran zal dat beamen en die zal oplossingen hebben die wij niet hebben, hoogstwaarschijnlijk in de sfeer van meditatie. Daar hebben we de vorige keer over gesproken. Eigenlijk ging het toen steeds over meditatie.
Wat ik zei was: wij mensen hebben het vermogen om opties te zien in de tijd. Dat is een vermogen waarmee we op onverwachte zaken kunnen responderen. We kunnen allerlei opties overzien, ik noem dat een waaier van wit tot zwart met alle kleuren ertussenin. En tegelijkertijd hebben we een persoonlijke overlevingsdrang, iets dat we van onszelf willen voortzetten. En vanuit dat wat we willen voortzetten zien we te midden van al die opties die oprijzen ineens iets ontstaan wat we vrezen, iets dat absoluut niet mag gebeuren. Kanker, verlies van een geliefde, financieel verlies, verlies van wat je jarenlang hebt opgebouwd. Iedereen kent dat.

Iedereen heeft in de vele toekomstmogelijkheden die hij voor zich ziet, punten waarvan hij zegt: dat moet absoluut niet gebeuren. En voor je het weet wordt het totale bewustzijn dat er eerst was en dat zich richt op de totale waaier, ingezogen in dat ene punt waarvan je wilt dat het niet gebeurt. En dat ene punt gaat je beheersen.
Dit wat ik hier beschrijf kan gebeuren terwijl je yoga beoefent. Yoga schept voorwaarden waarin de waaier ook op een bepaalde manier gaat werken, juist doordat je alleen bent, doordat je anderhalve meter afstand houdt. Dan springen bepaalde onderdelen naar voren – dan kom je in wat ik noem de horrorkamer – en voor je het weet word je die kamer ingezogen en ga je je voorstellen dat die nachtmerrie de rest van je leven zal duren. Ik denk dat heel veel mensen in deze tijd hun horrorkamer regelmatig betreden en daarin opgesloten dreigen te raken.

Als je met de horrorkamer in gevecht gaat, zal je de strijd verliezen. Je kunt van het ingekaderde selectieve deeltje van het geheel nooit winnen. Het is namelijk het angstigste deel van jou. Als je daarmee in gevecht gaat, maak je die kracht nog groter. Tijdelijk kun je het wegwuiven of rationaliseren of omzetten in agressie en de schuld aan een ander geven. Je kunt het tijdelijk dempen door alcohol te gaan drinken of andere middelen te gebruiken, maar het is allemaal tijdelijk. Daarmee win je niet, je stelt er alleen mee uit. De horrorkamer moet zowel onder ogen gezien worden alsook worden losgelaten.
Het is de meditatieve kracht van de mens dat hij datgene wat hij vreest onder ogen kan zien en het tegelijkertijd los kan laten. Dat hij zoals ik het de laatste keer zei, de trap af kan gaan naar de verdieping eronder waar de geesten van hulp aanwezig zijn. Datgene wat de christen Jezus Christus noemt, wat de boeddhisten de Boeddha noemen, waarvoor iedereen een andere naam heeft. Iedere cultuur onderkent, dat onder deze horrorkamer en de culturele oplossingen die daar als cultuur voor zijn en die uiteindelijk niet werken, dat daarónder een kracht en hulp is waarmee je je kunt verbinden.

Waar het over gaat is dat jij als individu de sleutel vindt om die trap af te gaan. Dat is het grote punt.
Voor mij is behalve bidden en mediteren dat ik benieuwd ben. Als ik terugkijk op mijn leven heeft benieuwdheid me geholpen om beneden te komen in de kamer eronder. Benieuwdheid is feitelijk het kijken door emotie en de conditionering heen. Het is ook de gedeelde benieuwdheid die ik met mijn lieve vrouw heb. De liefde die ons verbindt en daarvoor uitkomen, en daarin zijn. Die liefde, het besef dat ze niet van mij is en dat ik zo dankbaar ben dat ze er is. Dat besef is geen machtsmiddel maar een sleutel omdat ik daardoor kom in een werkelijkheid die rijker is dan mijn angstwerkelijkheid.
Als je dat keer op keer doet, en dat zullen we in deze tijd steeds moeten doen, dan is er een veel ruimer zicht dan het zicht van de angst, van het verdriet, van de vermoeidheid. Het is veel dieper dan dat. De boze wolken zijn eigenlijk doorzichtig op het moment dat je in liefde leeft en benieuwd blijft.

Ik moest deze week steeds weer denken aan ons geliefde plekje in Duitsland, Hotel Jagdhaus-Wiese, waarbij wij een appartement hebben. Ik dacht wat zullen die mensen zich zorgen maken, ze hebben veel vast personeel, het is een familiebedrijf. Ik schreef hen een brief dat we het jammer vonden dat we niet konden komen en dat het voor hen een moeilijke tijd moest zijn, ook financieel. Dat ik me voor kon stellen dat de schrik hen om het hart slaat en ik me afvroeg of ze naast alle smart ook konden beleven dat er een diepte is in deze werkelijkheid en dat er misschien in deze tijd wel een nieuwe menselijkheid wordt aangeboord. Ik schreef dat we aan hen denken en dat we hoopten dat we elkaar in goede gezondheid zouden treffen. Ik kreeg een prachtige brief terug van de eigenaar. 

Hartelijk dank voor jullie hartelijke email. In deze tijd krijgt het woord gastVRIENDSCHAP een heel nieuwe betekenis. Hij schrijft vervolgens dat het hotel nog tot 19 april gesloten is en dat ze hun kop niet in het zand steken. Hij vertelt dat ze niemand willen ontslaan en dat ze op alle mogelijke manieren achterstallige zaken gaan aanpakken. En dan zegt hij: Mogelijk is het precies zoals u zegt. De crisis biedt de kans om ons op het fundamentele en het ware en menselijke te bezinnen zonder afgeleid te worden door steeds maar verder en steeds maar hoger.
Dat vond ik zo goed gezegd. Deze man heeft een zaak en zit in de penarie en tegelijk zegt hij ook: we hebben 140 jaar geschiedenis in de rug, dan zeil je toch wat makkelijker door de storm.
Dan heb je namelijk veel meegemaakt met elkaar als familie, als gemeenschap.
Hij besluit zijn brief door te verwijzen naar Prediker 3:

Alles heeft zijn uur en ieder ding onder de hemel zijn tijd.
Er is een tijd om te baren en een tijd om te sterven
Een tijd om te planten en een tijd om het geplante uit te rukken.
Een tijd om te doden en een tijd om te helen.
Een tijd om af te breken en een tijd om op te bouwen.
Een tijd om te wenen en een tijd om te lachen.
Een tijd om te rouwklagen en een tijd om te dansen
Een tijd om stenen weg te werpen en een tijd om stenen te verzamelen.
Een tijd om te omhelzen en een tijd om zich van omhelzen te onthouden
Een tijd om te zoeken en een tijd om te laten verloren gaan.
Een tijd om te bewaren en een tijd om weg te werpen.
Een tijd om te scheuren en een tijd om dicht te naaien.
Een tijd om te zwijgen en een tijd om te spreken.

Ik had met deze hoteleigenaar die ik altijd al heel aardig vond, nog nooit dít contact gehad. En wat is dat nou, dit contact. Het is niet wat ik noem meditatie of yoga. Het is dat wat ontstaat waar je yoga beoefent en mediteert. Daar waar je dat tegelijkertijd doet, ben je niet meer op jezelf gericht maar op de diepere verbinding en de juiste vorm die dat kan aannemen. En dat is wat we in deze tijd wat mij betreft aan het ontwikkelen zijn. Het zijn vormen van mededogen die als een pijl zitten op de boog, de spanning die ontstaat tussen meditatie en yoga. Het zijn vormen van mededogen.

Wat ik nu op dit moment doe, is een vorm van mededogen. Het is wat ik aanbied en wat ik zelf het fijnst vind. En het is ook wat eruit voortkomt en wat ik jullie geef. En ik ga er voor honderd procent vanuit dat bij jullie dit ook zo werkzaam is. Dat er een geefbehoefte is die zich uitdrukt in goede daden, in weldadige en juiste gedachten, in expressies die ook wanneer ze niet stoffelijke vorm kunnen aannemen, toch vorm zijn in deze wereld.

Ik moest er vandaag aan denken dat ik een paar jaar geleden een prettig contact kreeg met een visboer, ik vond het een aardige man, we raakten steeds meer in gesprek als ik een visje kwam kopen bij hem. En toen vroeg hij op een bepaald moment: ‘meneer wat doet u eigenlijk?’ Een vervelende vraag voor mij, want ik wil niet in een omlijsting terechtkomen. Ik kan wel zeggen: ik ben leraar of geestelijk leraar, maar ik vind dat ook zo’n humbug. Zo’n gezwollen term, die allemaal verwachtingen oproept waar ik helemaal geen zin in heb. Als iemand mij zo’n vraag stelt, probeer ik een beetje een gewoon antwoord te geven. Bij die visboer ging dat toen heel goed. Ik zei: ‘ik leid mensen op om naar eer en geweten te leven’.
Ah, dat begreep hij. ‘Hoe doet u dat dan?’ vroeg hij. Ik zei: ‘in je zelf is er toch een eer van wat je ten diepste bent, puur goud. Er is toch eer en geweten wat je tot uitdrukking kunt brengen. Het enige is dat er soms barrières moeten worden opgelost. En dat er gedachten opzij moeten worden geschoven. Maar als je naar eer en geweten leeft, dan word je een gevend mens’. Dat gaf contact. Het leuke was dat ik hem, deze visboer, een naar eer en geweten levend geestelijk leraar vond.

En wat ben ik? Ik ben dit. En dat is wat jij ook bent. DIT. Wat eigenlijk geen naam heeft en niet in naam gevangen kan worden en wat naam en vorm aanneemt. En in het aannemen van naam en vorm kan vergeten dat het DIT is. Dat je DIT bent welke gedaante je ook hebt.
Je kunt je verliezen in naam en vorm of bang zijn dat je de naam en de vorm zult kwijtraken, maar steeds ben je DIT en DIT is gevend en liefdevol. En DIT is moedig en DIT is wetend en DIT kent geen grens, DIT gaat altijd door, het avontuur van DIT. En dat ben jij en dat ben ik. Zonder ik te worden en zonder jij te worden. Dat is DIT.

Dankjewel.

Deze derde coronalezing is evenals de vorige twee lezingen uitgeschreven en geredigeerd door Liny Bosland en Joan Galama.
De lezing is te beluisteren via Soundcloud en Spotify.