De meester en de leerling (13)

Van Longchenpa ga ik weer even terug naar meester Van der Nol op mijn lagere school op protestant christelijke grondslag. Twee leraren, die beiden aansloten op mijn diepe interesse in (of zo je wilt obsessie met) het begin van de dingen – het begin van het universum, van het leven, van het individuele ik, van het verschil tussen man en vrouw, van het kwaad, en uiteindelijk het voor mij belangrijkste punt: het begin van dualiteit. Twee leraren die in mijn hart zijn verbonden en ook zijn verbonden door dezelfde oervraag: hoe kan eenheid worden gevonden in dualiteit?

*

Meester Van der Nol en de andere meesters en juffrouwen vertelden over het verloren paradijs. Over de liefhebbende God en de Slang en Eva en Adam, in die volgorde, en hoe de liefhebbende God een straffende God werd doordat de Vrouw en de Man door de Duivel werden verleid. Adam en Eva zondigden en omdat ze zondigden konden ze niet in het paradijs blijven. Daarom werd het ook de zondeval genoemd. Doordat Adam en Eva hadden gezondigd, was er nu een oorlog geweest, de Duitse bezetting, en deden de mensen slechte dingen. De mens was geneigd tot het kwade en had al deze ellende over zich afgeroepen.

De goede God. De Boom des Levens. De Boom van de Kennis van Goed en Kwaad. De Slang. De zondeval. De straffende God. De verdrijving uit het Paradijs. Dat was de volgorde. En daarna ging het mis. Eigenlijk meteen al, met Kaïn en Abel. Niemand was meer helemaal goed, ook koning David niet, ook de profeten niet, tot Jezus kwam.

Er was dus in het verre verleden, toen de aarde net was geschapen, door de mens, tegen de wil van God in, gegeten van de Boom van de Kennis van Goed en Kwaad, die net zoals de Boom des Levens stond in het midden van het paradijs. Hoe was het mogelijk dat ze dat gedaan hadden? Ze waren er nog zo voor gewaarschuwd.
De meesters en de juffrouwen vertelden het steeds opnieuw. Iedere keer weer hoopte ik, tegen beter weten in, dat het ditmaal anders zou aflopen. Ik wilde wel tegen Adam en Eva roepen: ‘Niet doen!’ Je mocht niet schreeuwen in de klas, dus ik riep het in gedachten. Maar hoe hard ik ook riep, ze deden het toch, Eva eerst, en daarna deed Adam het, die slappeling. Ik nam het eigenlijk Adam meer kwalijk dan Eva. Eva maakte een fout, dat kan gebeuren, maar Adam had het kunnen herstellen.

Als zij toen niet van die vrucht hadden gegeten, was het nu goed geweest. Dan had ik waarschijnlijk helemaal niet op school hoeven zitten, omdat we dan alles vanzelf hadden geweten. Dan was er geen oorlog geweest en dan hadden mijn ouders nooit meer ruzie met elkaar en dan had ik zelf geen dingen gedaan die ik eigenlijk niet wilde doen, zoals… nou ja, zoveel!
Dat was dus de erfzonde. Gelukkig dat Jezus was geboren en voor onze zonden was gestorven, ook al begreep ik niet helemaal hoe dat zat. Ik wist in ieder geval wel dat Jezus helemaal goed was, zonder een vlekje kwaad, en dat het ongelooflijk moedig was wat hij had gedaan. Dat kon je van de meeste mensen niet zeggen, behalve misschien van de koningin en natuurlijk van Willem van Oranje, de Vader des Vaderlands, en misschien ook van sommige mensen in de oorlog.

*

Het is een prachtig verhaal, een waar verhaal, vind ik nog steeds. Genoeg voor een heel leven. Ik blijf het vertellen en hervertellen. Het is en blijft hetzelfde verhaal, want het is zo opgetekend, maar toch, wat heeft dit verhaal in mijn leven een ontwikkeling doorgemaakt!

*

Het werd mij al snel duidelijk dat de oplossing die de meesters en juffrouwen boden als antwoord op de oprijzende Slang, namelijk wachten op de wederkomst van Jezus Christus en je tot die tijd houden aan de regels en een fatsoenlijk leven leiden, niets voor mij was.
Daarmee kwam ik in een typisch conflict, want ik hield van de Bijbel, ik voelde aan dat veel van die verhalen echt waren, dat ze over mij en mijn werkelijkheid gingen, maar ik kon mij absoluut niet vinden in de christelijke richtlijnen en oplossingen die uit die verhalen werden gedistilleerd. Ik was, zeg ik nu, een diep religieuze en absoluut niet godsdienstige jongen, maar ik kende het verschil tussen die twee niet – dus dat gaf nogal wat problemen. Niet alleen problemen met mijn omgeving, maar ook met mijzelf, omdat ik goed wilde zijn, gewetensvol, en tegelijkertijd zo vurig en driftig was, dat ik met alles en iedereen, inclusief mijzelf, overhoop lag.

(wordt vervolgd)