Domheid en narcisme

Veel mensen zijn de laatste decennia geïnteresseerd in de pijn van, zoals men het noemt, het innerlijke kind. Men wisselt uit over smartelijke ervaringen die men lange tijd heeft verdrongen of half is vergeten en die nu weer in het bewustzijn terugkeren en men is er zeker van dat het bestaan juist door deze verdrongen ervaringen in hoge mate is bepaald. Dat is oude pijn, zegt men, oude kinderpijn.
Veel mensen in onze westerse wereld die zoeken naar heelheid en bevrijding, buigen zich speurend over de interne psychische realiteit van het kind in zichzelf en zijn een stuk oude kinderpijn aan het verwerken.
Ik vind dat in veel gevallen een omweg en een verspilling van energie, maar ik vind het ook een navrante gedachte dat er in onze contreien zoveel aandacht wordt besteed aan het leed van het interne kind, terwijl er in de realiteit van de rest van de wereld, en vooral van de derde wereld, zoveel concreet kinderleed is (kindersterfte, ondervoeding, noem maar op).
Natuurlijk, ik weet dat er soms vreselijke dingen gebeuren in de jeugd, vele malen erger dan het een keertje afgewezen worden door moeder. De kindertijd is soms meer een hel dan een paradijs. En ik vind het ook helemaal niet narcistisch en egocentrisch wanneer men die realiteit onder ogen probeert te zien om echt los te kunnen laten. Zo’n gerichtheid vraagt waarheidsliefde en moed.

Wat ik bekritiseer is de mentaliteit waarbij ieder vlekje op de spiegel van het verleden oh zo belangrijk wordt gevonden en weggewist moet worden. Wat ik bekritiseer is het narcisme, dat schuldloos wil blijven en de oorzaak van het lijden buiten zich blijft zoeken. Ik keer mij tegen de cultuur, waarbij het zelfonderzoek is verworden tot een herhaling van zetten en waarbij het onder het mom van groei en ontwikkeling voornamelijk te doen is om zelfbevestiging en zelfbevrediging (men noemt dat zich goed voelen). In deze cultuur is het gewoon geworden om dat wat eigenlijk een heilig proces is te benaderen als een consument en voor de gewenste oplossing te blijven winkelen en zodra het moeilijk wordt over te gaan op een nieuwe leverancier, een nieuwe leer, een nieuwe methode.

Samengevat: ik heb niets tegen zelfonderzoek en ik heb ook niets tegen het onder ogen zien van het verleden – ik heb iets tegen het narcisme dat zich daarvan meester maakt.
Narcisme is, vermoed ik, zo oud als de mensheid. En ook het zoeken naar eenheid en vervulling is er al zolang als er mensen zijn. Het narcisme zoekt in iedere methode en ieder systeem aanknopingspunten om het echte onderzoek te kunnen weerstaan. Het lijkt alsof men het oude wegwast, maar als men het wegwast met de oude handen, verandert alleen het uiterlijk en is er in wezen niets opgelost.
De oude handen, dat zijn de handen die naar zichzelf wijzen.

(wordt vervolgd)