Voorbij is voorbij, zegt men. Maar het duurde lang voordat het echt voorbij was. Pas na een paar jaar dacht ik niet meer iedere dag aan hem. En ook daarna was het niet voorbij. Ik begreep niet hoe het had kunnen gebeuren. Ik was allang niet meer met hem bezig, met zijn aandeel, met de streken die hij mij naar mijn mening had geleverd.
Ik had de verbinding verbroken, dat was juist, maar ik was er veel te laat mee geweest. Het was een noodmaatregel en ik bleef mij afvragen hoe ik het zo ver had kunnen laten komen. Waarom had ik de dingen niet eerder bij de naam genoemd, vanwaar die dofheid? Waarom had ik mij laten inspinnen in zijn geheimen? Ik had in de loopgraven van een schijnbare gemoedelijkheid geleefd, in het halfduister, wachtend, maar waarop? Wie of wat had ik willen sparen?
Het wonderlijke was dat ik hem niet miste, geen moment. Dat was bij de scheiding van mijn eerste vrouw wel anders geweest. Ik miste hem niet, ik hoopte niet op een terugweg, een hereniging, ik kende hem ook geen schuld toe, daar ging het allang niet meer over. Het ging mij er eigenlijk alleen maar om dat ik het niet begreep. Hoe ik ook terugblikte, hoe vaak ik de band van het verleden ook afspeelde, ik begreep het niet. Dat kwelde mij nog het meest.
Begrip, ik zei het al eerder, brengt geen bevrijding. En het lijden is niet dat je het niet begrijpt, voeg ik er nu aan toe. Het lijden is dat je het wilt begrijpen, dat je het moet begrijpen. Het lijden is dat je meent dat er een gedachte is waarmee je het gebeurde kunt omvatten, zodat het kan worden ingepast in een systeem en voorgoed kan worden opgeborgen. Dat is letterlijk waanzin, de netheidswaan van de denkende mens.
Het leven is in geen systeem onder te brengen. Niet door psychologiserend terug te kijken, niet door als een rechter boven het bestaan te zetelen en de schuldvraag centraal te stellen en al evenmin door een Bedoeling toe te kennen, alsof een goddelijke hand het heilsscenario al vanaf het eerste begin heeft uitgeschreven.
Ik luister terwijl ik dit aan het schrijven ben veel naar de jazzpianist Thelonious Monk. Ik vind het prachtige muziek, spannend ook. Ik zit op het puntje van mijn stoel diep gelukkig te zijn. Monk improviseert onophoudelijk, terwijl hij tegelijkertijd een ijzersterk gevoel voor compositie heeft. Hij is bruisend creatief én hoekig vormvast. Zowel boven de muziek als ín de muziek. Een beetje zoals God dus.
Daarbij heeft hij het vermogen om zinvol uit te glijden – zo noem ik dat. Het lijkt alsof hij achterover valt, even terug in de tijd, hij struikelt, waar gaat dat naar toe? En dan blijkt het struikelen deel van de melodie. Ik heb nog nooit iemand zo swingend zien struikelen. Bravo, roep ik, en ik klap in mijn handen.
Zo is het leven. De vergissing van het vorige moment wordt even meegedragen, een tijd, en nog een tijd. Ik wend mij om naar toen, afgewend van nu, ik doe een zwart papiertje om de herinnering, en dan in het volgende moment pak ik het weer uit, en blijkt het gebeurde de noodzakelijke bijdrage te zijn aan deze compositie waarvan ik scheppend deelgenoot ben.
(wordt vervolgd)
al geeft verklaring een tijdelijke, feitelijk kortstondige voldoening voor een vriendschap die verloopt, in diepste zin is er feitelijk of vriendschap of niets, gelijk een vrouw wel of niet zwanger is.
Alles is te begrijpen en in te voelen als je je er maar in wilt verdiepen en je wil openstellen, zo denk ik. Als ik een gebeurtenis of het gedrag van iemand niet begrijp is het aan mij om ervoor te zorgen dat ik het wel begrijp, zo voel ik dat. Erover praten met anderen, ervaringen delen, zo concreet mogelijk maken is helend en geeft helderheid. Dat is voor mij de essentie van mijn leven. Ik woon en werk met drie huisgenoten sinds 2006 samen aan Contact & muziek. Ik help hen en we helpen elkaar met een diepgaand bewustwordingsproces, dat ik alleen doorgemaakt en nu mag delen en verder ontwikkelen met ons vieren. Ik was violiste en heb mijn huisgenoten meegenomen in mijn liefde voor muziek en vooral 4-stemmig a capella zingen. Dat doen we nu bijna elke dag een paar uur. We zingen steeds langzamer, intenser, zodat de boventonen hoorbaar worden, klassieke muziek op een meditatieve manier. We ervaren ons leven als heel bijzonder dat we in en vanuit ons eigen huis zo met elkaar mogen leven en werken. Op onze website http://www.contactmuziek.nl is veel over ons te zien, lezen en horen, Ik wens je veel liefde met/in alles met wat je doet, liefs Leonoor
Het gaat niet om begrijpen
Het gaat om gaan
In onvolmaaktheid
In volmaaktheid
– schreef ik laatst, en nu komt het weer terug, in jouw handschrift, Hans. Fijn, dank je.
Ik geniet elke keer weer van deze virtuoze jazzimprovisatie(s) met woorden die dansen. Klank, ritme en zinvolle uitglijders die deel uit maken van de ijzersterke compositie waar het plezier van afspat. Zwaar van betekenis en tegelijkertijd vaak zo licht als een dwarrelend veertje. Al lezend zit ik op het puntje van mijn stoel …
Dag Hans,
Long time no see and hear…
Wat je beschrijft gaat op voor alle dingen/mensen waar je met hart aan wijdt.
Je schrijft:
“Begrip, ik zei het al eerder, brengt geen bevrijding. En het lijden is niet dat je het niet begrijpt, voeg ik er nu aan toe. Het lijden is dat je het wilt begrijpen, dat je het moet begrijpen. Het lijden is dat je meent dat er een gedachte is waarmee je het gebeurde kunt omvatten, zodat het kan worden ingepast in een systeem en voorgoed kan worden opgeborgen. Dat is letterlijk waanzin, de netheidswaan van de denkende mens.”
Heel waar. Ik ervaar het nu ik door een team waarin ik jarenlang gewerkt heb, gevraagd wordt om op mijn eigen baan te solliciteren. Er moet bezuinigd worden en misschien zijn er andere kandidaten die het goedkoper kunnen. Dat brengt een soortgelijke dwangmatige gedachtentrein op gang als een scheiden of het einde van een vriendschap. Je wilt het duiden, je wilt begrijpen/ bevestigd zien dat jou geen blaam treft. Het is benauwend omdat het willen begrijpen zich vrijwel aan je bewuste controle onttrekt. Een moment van onbewustzijn en de gedachtetrein start weer op.
Ik probeer te accepteren dat het zou werkt; zo lichaam zo geest. Als je je brand aan een kachel blijft het dagenlang zeer doen, ontkenning van de pijn is nutteloos. Je vertrouwd op de genezende kracht van het lichaam. Het einde van een vriendschap of een baan iets iets soortgelijks, maar dan op geestelijk niveau.
Ik moet er op vertrouwende dat de helende kracht van de geest zijn werk zal doen. Ik kan het proces misschien versnellen wanneer ik me er steeds weer aan herinner dat ik ingebed ben in een grotere genezende geest. Het zicht daarop behouden is niet gemakkelijk, het vereist helderheid/ waarnemen en niet verzinken in het lijden..
Gert
Zo ben je weer een spreker voor meer mensen, Hans. Ik heb een soortgelijk afscheid van een vriend meegemaakt, met een zelfde besef van onbegrip: niet hoe het zo is gegaan, maar ‘waarom kan ik het niet begrijpen?’ En dan Monk, ja, die zijn laatste dagen heeft gesleten bij de barones die hem door een luikje de maaltijden aangaf, toen hij zijn kamer niet meer wilde verlaten. De Riverside-opnamen zijn nog mooier dan de kale Columbia trio-cds van later. Crepuscule with Nellie, Epistrophy, Nutty. De stiltes in zijn muziek zijn zo duidelijk.