Hulp (11)

Regelmatig kijken vrienden mij aan met een medelijdende blik en zeggen: ‘Houd je het wel vol?’ Ik vind het fijn dat ze het vragen, het helpt mij te weten dat ik gezien word in mijn situatie. Ik vraag ook regelmatig aan Hanneke of het nog gaat, want het verlies van vermogens kan haar opeens kwellen en daarbij heeft ze ook veel pijn in haar lichaam. Door haar te vragen hoe het gaat help ik haar en mijzelf herinneren dat we verbonden zijn en deel van een weefsel. Het antwoord van haar zowel als van mij is steevast: ‘Het gaat.’
Het gaat, ondanks tegenwind, het is een wonder. Het gaat terwijl het niet gaat. Het gaat niet terwijl het gaat. Zo gaan we.

Ik moet als zo’n vraag wordt gesteld en ik zo’n antwoord geef, vaak denken aan een verhaaltje dat ik las over de Chinese wijze Confucius:
Een reiziger is op zoek naar Confucius. Hij wil hem om raad vragen en komt aan bij het dorp waar, naar men zegt, Confucius woont. Aan de poortwachter vraagt hij of in dit dorp inderdaad Confucius woont. De poortwachter denkt na en zegt dan: ‘Confucius, is dat niet die man die zegt dat het niet gaat en die toch gaat?’

Soms komt daarna de vraag of de suggestie of ik mij niet groot houd. Ben ik niet te positief en veins ik misschien, niet omdat ik een leugenaar ben, maar omdat ik mijzelf daarmee overeind probeer te houden?
In een reactie op mijn vorige artikel Hulp (10) werd zoiets ook gezegd: Het lijkt wel of je het wilt doen voorkomen of dat het allemaal wel meevalt. Maar het valt niet mee. Nu de fysieke last min of meer van mij is afgevallen, blijkt het verdriet alleen maar erger en bijna onverdraaglijke te worden. Moet ik jou benijden? Ik weet het niet. Mogelijk deed jij je op TV sterker voor dan je in werkelijkheid bent.
Ik vind dat geen rare reactie. Wij mensen schamen ons vaak zo voor onze zwaktes en onvermogen dat we ons liever presenteren als Atlas die de wereldbol kan dragen dan dat we openlijk door de knieën gaan. We moeten het kunnen van de veeleisende instantie die we zelf boven ons hebben aangesteld en we voelen ons mislukt wanneer we niet aan de onmogelijke eisen van die instantie kunnen voldoen.
Nee, ik vind het helemaal niet raar, en misschien is er ook wel iets van waar, ik heb ook van jongs af aan geleerd dat doorlopen de beste oplossing is voor pijn en dat het woord ‘opgeven’ in ons woordenboek niet voorkomt. Maar in essentie is het niet waar.
Hoe ik weet dat het niet waar is, hoe ik dat kan onderscheiden? Heel eenvoudig, doordat ik zo blij ben. Ik ben blij, het gaat en ik ga mijn gang.

Ik ben inderdaad vermoeid en ik ben oud en soms ben ik aan het eind van mijn Latijn. Daarbij vind ik het ook vaak verdrietig wat er met Hanneke gebeurt en, meer op mijzelf gericht, om het verval zo van nabij gade te slaan. Maar ik besef, en dit besef is dieper dan alle gevoelens, dat dit mijn werkelijkheid is, een werkelijkheid die volkomen bij mij past. Er wordt mij met andere woorden niet iets aangedaan. En dit wat Hanneke beleeft, wat er met haar gebeurt, is iets dat volkomen bij haar past. Dit is ons leven en zo is het leven.
Door dit besef is er heel weinig lekkage van energie.

Er zijn nog twee dingen die ik hierover wil zeggen. Aanvullingen op het bovenstaande.
Het eerste is dat Hanneke en ik van het begin af aan niet opstandig zijn geweest, ook niet boos op het leven of het lot. Wij hebben van het begin af aan gedacht: dit is een avontuur dat wij aangaan.
Het was dus een opgave, een uitdaging ook, niet een vloek of een straf.

Het tweede is dat ik ervaar dat ik gevoelens en emoties heb, maar dat ik ze niet ben. Dit is niet iets filosofisch, het is zoals ik het beleef. Niet altijd, maar het is wel mijn leidraad en ik kom daar steeds bij terug. Mijn gevoelens en trouwens ook mijn gedachten zijn wel een expressie van mij, maar ik ben niet een expressie van mijn gevoelens en gedachten. Dit is echt essentieel, ik wist het wel al geruime tijd, maar het is pas tijdens de ziekte van Hanneke werkelijkheid voor mij geworden.
Ik heb weleens geschreven: het duister is ingebed in het licht. Meer concreet betekent dit dat ik niet word opgeslokt door emoties, ook niet door bittere emoties, maar dat ik ze waarneem zonder dat er vervreemding optreedt.

Hoe ik dat doe? Dat noem ik nou meditatie. Meditatie in de dagelijkse praktijk.
Het is deze meditatie die ik beoefen, niet door stil op een kussen te gaan zitten (dat is niet mijn weg), maar door in de dagelijkse situatie ontspannen aanwezig te zijn en mij niet te hechten aan een gedachte of emotie. Het is een meditatie die 24 uur per dag duurt, die alles betreft, en die zonder frons in het voorhoofd plaatsvindt, want het is het liefste wat ik doe.
Het mislukt weleens, ik glijd weleens uit, en dan word ik bang of opgefokt of bozig, maar mijn liefde voor de liefde, voor ontspannen zijn, is zo groot dat ik nooit lang in zo’n donkere kuil blijf liggen.
Ik heb het geluk daarbij dat mijn vrouw, ook al zijn haar vermogens vergaand aangetast, het meest houdt van, laat ik het zo maar noemen, de muzikale kant van het bestaan en graag met de muziek meegaat.
Zo zijn we elkaar tot hulp in dit avontuur.

(wordt vervolgd)