Hulp (4)

Nu moet ik in herhaling treden. Ik heb over het thema Hulp de laatste jaren al een aantal stukken geschreven en die wil ik hier graag bij elkaar brengen. Vandaar dat de trouwe lezer van mijn blog een aantal alinea’s zal tegenkomen die hij/zij al kent.

*

Toen ik een paar maanden bij de psychiater in behandeling was, vertelde hij mij over een wijze vrouw die in zijn leven een belangrijke rol speelde. Hij zei: ‘Misschien zou jij die vrouw eens willen schrijven hoe het met je gaat. Het is mogelijk dat ze je dan een helpend antwoord geeft.’
Dat was helemaal niet psychiaterachtig van hem. Psychiaters doen zoiets niet, zeg ik zonder spot, zoals chirurgen ook niet helers uitnodigen in de operatiekamer. Maar hij was dan ook meer een zielendokter dan een psychiater.

Omdat ik mijn zielendokter én mijn psychiater vertrouwde, schreef ik de vrouw een brief. Ik was jong, 23 jaar. Ik had het moeilijk en ik probeerde haar dat uit te leggen. Ik had het vermoeden dat mijn psychiater een geestelijke weg ging en dat zij op deze weg zijn leidsvrouw was. Ik wilde mij graag bij hen aansluiten. Daarom probeerde ik in spirituele taal uit te leggen hoe het met mij gesteld was, ik schreef over mijn depressie, mijn somberte, mijn onmacht om de dingen te doen, en tegelijkertijd probeerde ik te laten zien dat ik een veelbelovend geestelijk iemand was en refereerde ik aan paren van tegenstellingen en vicieuze cirkels waarin ik rondging. Ik verwachtte en hoopte eigenlijk dat ik zou worden uitgenodigd om kennis te maken en toe te treden tot een geestelijke kring. En dat ik daar als een jong licht deel van zou kunnen gaan uitmaken.
Vier dagen later kwam het antwoord. Een strookje papier, drie regels in kriebelig schrift, drie regels in stencil. Geschreven stond er:
Hans, wees maar gerust hoor, je krijgt Hulp hoor, omdat je zo dapper strijd. Wacht het maar in vertrouwen voor je af. De Hulp geschiedt langs geestelijke weg.
Daaronder stond er gestencild: De toegediende Hulp zal zich na bovenstaande datum 3 weken voortzetten. Neemt u daarna weer schriftelijk contact op. ‘Neemt u’ had ze veranderd in ‘neem je’. Zij had ook het gestencilde vr.gr. veranderd in hrt.gr.

Dat was het. Ik was hevig teleurgesteld. Ik had gehoopt op een uitgebreid en respectvol antwoord, op erkenning van mijn bijzondere spirituele gaven, een persoonlijke uitnodiging gevolgd door een ontvangst in een donkere ruimte met veel kaarsen en wijze gezichten. Niets van dat alles, alleen zo’n bijna onpersoonlijk gestencild briefje. En dan ook nog eens alsof zij aan een kind schreef!
Ik legde het briefje naast me neer en opeens barstte ik in snikken uit, onbedaarlijk. Toen werd ik blij, heel erg blij, alsof er een zon in me begon te schijnen. Een licht rees omhoog naar mijn betraande gezicht. Het gebeurde gewoon. De zon kwam op uit de diepte van mijn verdriet, rees daar bovenuit en werd van het ene op het andere moment een stralend punt van licht boven de donkere golven van de emoties.
Het was een verschuiving van centrum, zeg ik nu. De problemen waren niet weggenomen, maar mijn middelpunt lag niet meer in de problemen. Er was een ander perspectief en vanuit dat andere perspectief begon ik hetgeen mij beknelde anders te zien.
Het licht dat toen oprees, is nooit meer weggeweest. Het is weleens verduisterd geweest en ik ben weleens heel wanhopig en bang geweest, maar het licht was altijd ook daarin.

Ik ben haar blijven schrijven. Zoals ik de psychiater, Reinoud Fentener van Vlissingen was zijn naam, gaandeweg mijn geestelijk leidsman ben gaan noemen, zo ben ik haar, Margaretha Hofmans, mijn geestelijke vroedvrouw gaan noemen. Om de drie, vier weken schreef ik haar. Het werd een ritme, een barensritme, zeg ik nu. Steeds kreeg ik antwoord van haar. Meestal waren het van die strookjes papier, waarop zij mij woorden van bemoediging schreef, hielp te blijven ademen. Soms ook gaf zij opeens een gerichte aanwijzing om alles op alles te zetten. Echt als een vroedvrouw. Iets meer dan twee jaar. Tot vlak voor haar dood.
Eind november 1968 is zij overleden. Na haar dood kreeg ik een briefje, net zo’n smal strookje als veel van die andere briefjes:

Ik was juffrouw Hofmans (zoals ik haar toen noemde) en Reinoud Van Vlissingen heel, heel dankbaar. Ik was door hen gered. Ik wist zeker dat ik zonder hen ten onder was gegaan.
In mijn dankbaarheid vatte ik Hulp en hulp in het algemeen op als iets dat mij gewerd, iets dat ik ontving. Ik besefte toen nog niet dat ik niet alleen werd geholpen, maar dat ik mij ook liet helpen. En dat het je laten helpen een activiteit is.
Ik werd niet alleen verlost, ik bood mij ook aan en zette mij in.

(wordt vervolgd)