Huwelijksbrief

Tijdens het opruimen van een kast, kwam ik een brief tegen van Hanneke aan mij over ons huwelijk. Het is een brief van meer dan 20 jaar geleden, maar hij is niet in het minst gedateerd. Hij gaat over de essentie van ons huwelijk en in ruimere zin over het huwelijk. Ik vind het zo’n goede brief, zo’n actuele brief ook, dat ik hem hier letterlijk overneem.

Twee toelichtingen.
In de brief heeft zij het over de eerste woorden die zij mij hoorde zeggen. Dat was tijdens de eerste keer dat wij elkaar ontmoetten, bijna 50 jaar geleden – zij was toen 24, ik 27. Wij namen beiden deel aan een non-verbale groep en tijdens de pauze stond ik bij een groepje mensen, naar later bleek psychologen en psychotherapeuten, die met elkaar stonden te praten over de zin en de betekenis van de non-verbale oefeningen. Ik vond dat van die discussiepraat en ik zei: ‘Over de zin van iets kun je toch niet van tevoren praten. Die weet je toch pas achteraf.’ Deze woorden troffen Hanneke, zij had zich staan ergeren. Het was het begin van onze vriendschap.
De opmerking Eerst doen dan horen, refereert aan een episode in de Thora waar het volk Israël zegt: ‘We zullen doen, we zullen gehoorzamen.’ Je kunt deze zin ook vertalen als: ‘We zullen doen, we zullen horen.’ De commentatoren wijzen erop dat hier dus het handelen voorafgaat aan het horen, met andere woorden aan het rationeel bevatten, en dat bij een geestelijk commitment dit eigenlijk altijd het geval is. Je beseft voordat je begrijpt en je handelen is directe expressie van besef.

Hanneke:
Toen we trouwden, dacht ik dat de liefde geopenbaard zou worden. Dat die er diep van binnen al was, maar dat ik die verstopte doordat ik teveel op mijzelf was gericht. En dat de liefde na verloop van tijd tevoorschijn zou komen.
Als een beloning die wachtte na een heleboel werk.

Nu daarentegen zie ik het huwelijk met jou als de meest concrete verbintenis met God. Wat ik jou het eerst hoorde zeggen was precies dat waar ik het meest van houd, maar wat ik toen nog niet wist. Ik ontdekte het via jou. Namelijk dat je niet kunt wachten totdat datgene wat onbenoembaar is vorm in je heeft aangenomen zodat je vanzelf gaat zeggen wat je eigenlijk bedoelt. Maar dat je je in plaats daarvan moet gedragen alsof het onbenoembare voor jou de meest concrete werkelijkheid is. Zo waag je je tussen de mensen.
Je moet je gedragen naar wat je weet dat waar is. Want ook al is de inhoud van het weten onbenoembaar, de zekerheid is vast. Je kunt je er dus naar gedragen als je dat wilt.
Eerst doen dan horen. Als je je gedraagt in overeenstemming met wat je weet, breng je God in jezelf tot leven.

Mijn huwelijk met jou betekent dat ik heb gezegd dat ik mij zo wil gedragen.
God is de basis en het omringende. Als ik het niet doe, bereik ik je niet. Als ik het wel doe, krijgen we contact. Dat wil zeggen dat er een rechtstreekse opening is waardoor het onbenoembare hier komt en er niets meer te wensen overblijft.
En dan is het heel lekker, leuk, licht en lief.

Ik vind het een wonder, en het fijnste in mijn leven, dat dit wederzijds is. Jij leeft zo ook met mij. Zo leven we met elkaar.
In mijn omgaan met jou wordt God werkelijkheid. Daardoor kan ik er tegen andere mensen concreet over praten. Dat is altijd een uitstraling van wat ik ervaar met jou. En het wordt steeds meer concreet. Dat is de weg met jou. Een weg van steeds concreter worden.

 Het is dus niet zo dat de liefde zich openbaart. Het is zo dat ik met jou God nergens meer buiten leer houden.