Hanneke zit opzij gezakt in haar stoel te dutten. Opeens schrikt zij overeind, alsof ze een elektrische schok krijgt. Dat gebeurt de laatste tijd vaker. Ook wanneer ze niet slaapt, bij een onverwachte beweging van mij of als ze iets niet wil. Een explosie van beweging. Er gebeurt van alles in dat brein, het is een slagveld. Het is wel heel heftig, maar ik zie er tegenop om daarmee naar de dokter te gaan. Een doktersbezoek ervaart zij iedere keer ook weer als een enorme ingreep en een ziekenhuis, de polikliniek, is helemaal een ramp, niet meer te doen. Ik zet het in gedachten onderaan het lijstje van urgent en minder urgent en vraag: ‘Schrok je wakker?’
‘Nee,’ zegt ze, ‘ik sliep niet, ik zat in mijn eigen hoofd te kabbelen.’ De schok is weer vergeten, het kabbelen is kennelijk meer werkelijk dan de schok.
Zo’n mooie beschrijving. Ik kabbel met haar mee.
De twee kleinkinderen van mijn vriendin Inge hebben mij een half jaar geleden een medaille uitgereikt voor opofferingsgezindheid, trouw, toewijding en geduld. Ze hadden beiden een medaille gemaakt die door mij trots werd gedragen.
‘Nou hoor je het ook eens van een ander,’ zei ik tegen mijzelf, want ik had mijzelf al vaak dit soort complimenten toegevoegd, zonder dat dit tot grote vreugde leidde, want mijzelf laat zich moeilijk complimenteren. Maar nu reageerde hij ontroerd en verheugd, zoals het hoort bij zo’n gelegenheid. Het maakte kennelijk verschil dat kinderen hiervan nu getuigden en dat zij de medailles zelf hadden vervaardigd.
Ik kreeg deze medailles omdat ik 80 was geworden én voor mijn trouw, toewijding en geduld tijdens de 12 ½ jaar dat Hanneke nu alzheimer heeft. Het was dus een kroonjaar én een koperen jubileum.
Ik vertelde het aan Hanneke, maar het boeide haar niet. Dat wist ik al wel, en het werd nu weer bevestigd. Wat ik ook doe, ik verdien er bij haar niets extra’s mee, geen dankbaarheid, geen bonuspunten. In sommige winkels krijg ik zegeltjes bij mijn boodschappen en een glimlach van de kassière, bij Hanneke is er geen beloning buiten het gebeuren zelf. Er wordt niets gekocht en niets verkocht.
De commercie is voorbij. Het is wat het is. Het is liefde of niet. Ook hierin kabbel ik met haar mee.
Als deze jaren van trouw, toewijding en geduld mij iets geleerd hebben is het dat ik mijzelf niet ken. Ik beweeg, maar ik weet echt niet meer wat mijn beweegredenen zijn. Het bewegen, het handelen, het spreken ook, gebeurt zoals het gebeurt. Het enige wat mij te doen staat is het laten gebeuren. Het is soms wel heel spannend om met lege handen te staan en toch te gaan.
Ik schreef een kleine 20 jaar geleden: Ken Uzelf is niet dat je het Zelf met het kenapparaat probeert te omvatten, maar dat je beaamt dat het Zelf het kenapparaat te boven gaat. Dat is echte kennis. Waar dit wordt beaamd en tot alles doordringend besef wordt, lossen de neurotische problemen op en kan het bestaan zich vanzelf ontvouwen.
De levensweg kan niet apart worden gekend en vervolgens worden gevolgd. Je kunt jezelf niet nadoen en er is geen bouwtekening waarop je je kunt richten. Al die plannen moeten worden losgelaten, want jij bent de bouwer niet. Jij bent het materiaal.
Als je ten volle beseft dat je het materiaal bent, komt het in orde. Dan kan er met je worden gebouwd.
Ik schreef het toen en ik leef het nu. Het is eenvoudiger dan ik het beschreef, minder gewichtig. Ik leef in het besef dat iedere dag mijn laatste kan zijn. Dat is niet zozeer een gedachte als wel een gevoelsweten. Ik besef dat er niets op te bouwen is voor morgen, er is niets te bereiken. Ik ben hier en ik doe wat ik kan. Meer zelfreflectie is niet nodig.
Ik had dit besef in zekere zin altijd al, maar het is mede dankzij de situatie van Hanneke tot leefwijze geworden. Wanneer je zo voortdurend iemand nabij bent, een geliefde, die geen toekomst heeft en die geen waarde meer hecht aan alles wat zij in dit leven heeft opgebouwd, inzichten, kasten vol boeken, kasten vol kleren, verhoudingen met mensen, dagelijkse yoga en meditatie, een vrouw van het woord die zelfs haar vermogen tot spreken verliest, ja, dan ga je de betrekkelijkheid van al die zaken wel ervaren. Wat baat nu echt al die kennis, die dagelijkse oefeningen, dat je auto kon rijden en inzicht had in de beweegredenen van mensen?
Wat blijft zijn vriendschappen, liefdesverhoudingen, het spontane gebeuren dat ik niet bestuur maar waarvan ik deel uitmaak, dit weefsel waarin mijn bestaan is opgenomen.
Wat blijft is de glimlach voorbij bedoeling, de klank van het kabbelen, het vloeibare zijn dat alles doordringt.
Beste Hans
Zowel Hanneke als jij laten mij meevoelen met een levensproces wat onder mijn huid is gegaan .
Lieve groet
Jeannette
Beste Hans,
Vanochtend, om ongeveer 11 uur, las ik je blog “kabbelen” en zag ook even je gesprek met Annemiek Schrijver.
Zelf ben ik man, 70 jaar, meer dan een halve eeuw natuurgeneeskundig therapeut en sinds ruim 7 jaar dichter.
Je hele blogtekst heb ik goed begrepen, aangezien ik zelf 42 jaar mijn geestelijke 2-lingziel in haar gezondheid heb begeleidt en zelf behandeld, waarvan de laatste 4 jaar, intensief, dag en nacht, vanwege een herseninfarct !
En nu, 7 jaar verder, na haar heengaan, ook, nog steeds, in rouw-verwerking ! Dat is nog niet ten einde, maar in een veel beter stadium !
Ik herken zeer veel van wat je meemaakt en weet dat ziekten van het zenuwstelsel de allermoeilijkste zijn, en
zeker de Alzheimer, waar jij mee te maken hebt !
Wat mij betreft, nadat ik alles gelezen heb en omcirkeld, vind ik dat jij het prima doet !
Dat als eerste, terwijl het voor jou hels moeilijk moet zijn !
Je vaart goed op je gevoel ! En dat heb je nodig en kun je op vertrouwen !
Waarschijnlijk de zwaarste periode van je leven, maar je zult ontdekken dat dit de meest vruchtbare en dankbare zal zijn ! Wel eerst nadat je tot jezelf kon komen ! Heeft tijd nodig, extra ook gezien je leeftijd !
Maar je bent levenslang bezig geweest je te verdiepen in alles en komt je nu van pas !!
Ook al lijkt dit niet te behappen ! Je voorgeschiedenis is toch je kracht-basis !
Maar nu is het eerst, uiteraard, voor jou en je vrouw, zo goed mogelijk overleven !!
Zoals je schrijft: “Het is een slagveld, het is zeer heftig !” En dat is het absoluut ! Petje af !!!
Het is nu zaak, dat jullie je energie zo veel mogelijk sparen, ook wat doktersbezoeken betreft !
Niet onnodig vermoeien ! Die artsen hebben bovendien ook nog andere (geld) belangen !
Zo is deze wereld nu eenmaal ook ! Jij gaat voor je vrouw en cijfert je weg !
Trouw, toegewijd en geduld !!! Heel mooi !! Dit wordt nu van je gevraagd…. En …. Jij kan het prima leveren !
Zeker ook, vanwege jouw verdieping in het leven ! Zeer nuttig en komt wel degelijk van pas !
Alleen nu, is alles abnormaal zwaar en krijg jij amper de tijd om jezelf te zijn en/of te worden !
Dat komt, omdat je alles geeft ! Is ook nodig, maar amper te doen, als steeds meer functies wegvallen !
Jij bent nu, extra, de belangrijkste voor haar ! Al zou je niet kunnen praten; jouw energie steunt haar absoluut
en helpt in overgaan naar de volgende wereld, omdat het daar weer wel kan ! Het zinvol leven !
Nu is die overgang voor jullie allebei loodzwaar !
Dat komt, omdat het waarschijnlijk de ergste, zwaarste ziekte is, denkbaar !!
Alles uit de kast moeten halen ! Dat doe je ook ! Totdat je er zowat aan onderdoor gaat !
Beste Hans, je slaap is hierbij voor jou van levensbelang ! Je moet weer enigszins op kunnen laden, anders
zul je hier, op jouw manier, lichamelijk (in overspanning/humeur) tegen protesteren, want je hebt het nodig !
Omdat je amper tijd en energie hebt, moet je het allerbelangrijkste blijven doen !
Onder andere je onmisbare slaap en enige, radicale hatha-yoga-oefeningen !
Radicaal, omdat je in korte tijd gauw weer moet snel-laden ! Dat kan ook !
Als je geïnteresseerd ben, kan ik je daarover raad geven ! Met meer dan 50 jaar praktische ervaring daarin !
En dit bleek mij ook te redden in mijn gekkenwerk, dat ik alleen deed, zoals zoveel ander record-werk !
Hanneke kan nu niet veel meer hebben en trekt zich ahw steeds meer terug naar binnen, omdat dit nodig is
voor haar levensovergang ! Complimenten van haar , nu niet meer of weinig te doen ! Allemaal zeer logisch
en begrijpelijk ! Wennen, voor allebei, als er weer functies wegvallen ! Rustig blijven en steunen, allebei
weer adapteren en zo goed mogelijk doorgaan en volhouden ! Voor 1 mens amper te doen !
Als iemand even vertrouwd bij haar kan zijn, zodat jij even voor jezelf wat tijd hebt, bijv. zeer nuttig, even slapen, dan zou dat heel fijn zijn !
Dat kan moeilijk zijn als Hanneke daar niets voor voelt of dat het niet aansluit !
Als iemand mee kan helpen en jij kan meer opladen, dan komt dat jullie allebei zeer ten goede, kwalitatief !
Je schrijft: ” Ik ben hier en ik doe wat ik kan. Meer zelfreflectie is niet nodig. Dat klopt ! Dat is de kern !!
Dat is je kruis, je offer !! Je draagt de ellende van Hanneke mee, in de grootste Liefde !
Overigens: vind ik, alles baat zeker wel van je verleden, nu om je geestelijk prima op te kunnen stellen !
Je bent nu heel anders dan vroeger !! Niet gedacht hè ! Dat is de wonderlijke verrassing van het leven !
Van de Liefde, die altijd, ook in het meest negatieve, wonderlijk positief is en blijft !
Echter, vanuit onze enorme achterstand (miljoenen jaren degeneratie), lijk je nu volkomen machteloos !
Wat je aan energie kunt opbrengen, allemaal een prachtige, toch onmisbare, bijdrage !
En dat wil je uiteraard naar al je vermogen doen en heb je al ook uiterst veel gedaan !!
Dit zal voldoening geven, ook al kan je jezelf, na al die inspanning, zelfs toch nog schuldig voelen en in gebreke.
Dat zal Hanneke niet willen, maar het is jouw gevoel en ontwikkeling, en ….. helpt om de band nog veel sterker
te maken ! Van elkaar heb je je vooruitgang en dat wordt alleen maar meer !
Depressie: Begrijp, en dat kan jij heel goed, dat dit optreedt, na te langdurige uitputting !!
Je lijkt leeg en bent dat zowat, in vergelijk met wat je anders van jezelf gewend was !
Dat is het opladen ! Dat kan nu haast niet, probeer zo goed mogelijk !
Als je geïnteresseerd bent in mijn gedichten, allen over het leven en de Liefde en alle onderwerpen van het leven, kun je mijn versjes vinden op dichters.nl onder mijn pseudoniem dichterbijblij
Daar vind je nu 23 duizend van mijn 30 duizend gedichten, sinds 7 jaar !
Bij inloggen kun je klikken op top dichters, bovenaan (nr. 1) dichterbijblij, met inhoudsopgave, alfabetisch, van meer dan 1100 pagina’s , met elk 20 titels ! Ook kun je per rubriek kijken ! Meeste rubrieken, de meeste gedichten ! Verschillend van onderwerp, van 10/15 gedichten tot meer dan 5000 (Liefde voor) en levens-
gedichten (meer dan 5000) ! Alle onderwerpen ! Die gedichten waren een soort toegift; er staan nog zeker 20 boeken op stapel om te schrijven, maar nu nog geen tijd.
De gedichten zijn kort en krachtig, een soort spreuken-gedichten, met kenmerken over de Liefde, zoals ik die niet minder voel dan Tagore ! En mijn bewustzijn, niet minder is dan dat van Aurobindo en De Moeder !
En toenemend naar onze allergrootste Liefdes-man !
Ik ben gaan dichten, vanwege de ergste pijn, ooit meegemaakt na 62 jaar, van het tegendeel !
De rouw van het heengaan van je geestelijke 2lingziel, waarbij je voor elkaar open staat als vader, moeder,
kind, 2ling en goeroe ! 5-voudige rouw; nog erger dan het verlies van een kind !
Dat dichten was voor 25% een troost ! De rest komt vanzelf, bij weerzien in de andere wereld !
Al moet ik nog tientallen jaren die rouw meedragen, als ik weer bij mijn 2lingziel ben, is de pijn in 3 seconden
weg ! Ik ben al enige keren bij haar geweest en in haar wereld was dat ook direct zo ! Ik wist het vooruit !
Op mijn 17e jaar wist ik ook vooruit wat ik zou krijgen voor bijzondere ontwikkeling, wat ook gebeurde !
Ook ik, net als jij, verdiepte mij in alles over leven en dood ! En kreeg alle antwoorden !
Hou je goed, intussen, en wie weet !
Nu heb ik het druk, maar kan je altijd mailen of bellen (ik heb unlimited) als je dat nuttig zou lijken !!
Maar natuurlijk, onverplicht, in je volkomen eigen vrijheid ! Dat is, net als De Liefde, altijd nr. 1 !
Liefs, Hartelijke groeten en steun !
Mar XXXXXXXXXX
Hans,
Ik volg je nog steeds. Jouw stukken vind ik soms heel moeilijk te begrijpen en soms helemaal niet.Omdat ik takke rationeel ben denk ik. Mijn lief is in januari overleden. Twee en een half jaar na de diagnose. Wat ik herken in je verhaal van nu is dat – zo noem ik het maar – je wil weg is. Ik had niks meer te willen, ik deed! Ik handelde, ik vocht voor beter voor hem. Mijn ego was weg.Ik wilde niks meer voor mezelf ik was er zoveel als ik kon voor hem. Helaas was het niet te doen en na autopsie bleek hij 4 soorten dementie te hebben.( dit ivm erfelijkheid, zijn broer had hetzelfde en overleed 3 weken later) Hij leed en ik kon het niet comfortabel maken voor hem. Hoe ik ook mijn best deed. Ik ben nog steeds met regelmaat erg verdrietig. Met name om dat lijden van hem. Helaas heb ik niet de troost van een geloof of zo. Dat lukt me doodeenvoudig niet, al was het alleen maar omdat zijn hersens gewoon door die vreselijke veenbrand wegvaagden. Hoe kan ik nog geloven in een ziel als alles wat hij was, bij leven al weg was? (sorry, beetje een droevig verhaal) Ik houd me wel bezig met boeddhisme maar over dit soort zwarigheden kan ik nergens iets vinden.
Danke Hans,
Voor alle wijsheid die je voor mij heel dichtbij in het dagelijks bestaan hebt gebracht.
Herkenning zoals ik me dat nooit van te voren bedacht zou kunnen hebben Bevrijdende woorden
Veel dank
Wat prachtig, je durven toevertrouwen aan het kabbelen… wat heb je dit prachtig en invoelbaar opgeschreven. Dank je voor het delen.
Dag Hans,
Je kent me niet.( Ik kom uit de Zijnsgeorienteerde school. )
Jouw verhaal hierboven heeft mij diep geraakt. Wat een schitterende, aangrijpende woorden. En tevens wat een prachtige illustratie over leegte en vorm. Over het voertuig en dienaar zijn van de Grote Spirit.
Het Juwelenschip krijgt handen en voeten in eenvoudig liefde leven. Dank je wel, Hans
Het leven geeft mij het ene voorbeeld na het andere, nu weer via jou. Dank Hans
Lieve Hans, Het is al 44 jaar geleden dat ik jou ontmoette in mijn eerste ITIP weekend. Ik vond het spannend en voelde dat ik thuis kwam. Ik liet 5 kilo los in 3 dagen tijd. Daar kwam ik niet voor, het gebeurde gewoon. Ik voelde me gehoord en gezien en bevrijd. Ook dat was doodeng, maar ik kwam altijd weer terug. En nu ik vandaag weer jouw woorden lees voel ik me zo dankbaar dat jij iedere keer weer je best doet om iets onder woorden te brengen. In alle eenvoud en oneindige diepgang. Ik lees je zo graag. Je hebt me geholpen me uit te spreken en geïnspireerd tot schrijven en zo de bevrijding te ervaren van het delen van mijn intiemste gedachten. En altijddie heerlijke directheid en humor. Daar verdien je wat mij betreft ook een medaille voor. Dank je wel, Hans. Veel liefs voor jullie beiden.
Goh, Jeannette, War een leuke reactie. Dank je wel.
Zeker, Debbie. We hebben een goede en behulpzame huisarts. Het gaat mij er eigenlijk meer om dat Hanneke via de huisarts niet meer de gebruikelijke medische weg kan gaan, zoals ze ook niet meer naar de tandarts of de kapper kan gaan.
Ik begrijp het.
Zo mooi en zo waar, Hans!
Want ook zonder ziekte of ouderdom is het bevrijdend om alles los te laten wat niet meer dient. En je over te geven aan het leven zelf. Uw wil geschiede….
Dank weer voor het delen!
De huisarts wil in dit geval misschien wel een huisbezoek afleggen?
Medicatie zou veel kunnen doen.
Hoi Hans, het raakt mij wat je zegt. Eigenlijk altijd wel, maar deze in het bijzonder.
Jij bent de bouwer niet, maar het materiaal.
Sinds kort leef ik met dit besef mijn leven. Wat een schenk dit te weten. Jij maakt mij er weer bewust van. Dank je, Hans.