Levenskracht en besef (3)

Ik was 24 en zat in Rotterdam in de auto met Reinoud, een man die ik zeer respecteerde. Ik was sinds een jaar bij hem in behandeling, hij was psychiater, maar ik was hem inmiddels als meer dan dat gaan beschouwen, meer als een geestelijk leraar dan als een arts. Reinoud had mij na ons wekelijkse gesprek gevraagd of ik hem naar het ziekenhuis wilde brengen, waar hij die middag dienst had. Hij bezat zelf geen auto en toen ik ernaar vroeg zei hij dat hij ook geen rijbewijs had. Ik zag dat als een extra bewijs van zijn zuiverheid – voor hem geen ronkende motoren en uitlaatgassen.
Ik ronkte dus met hem door Rotterdam en terwijl ik een groot kruispunt overstak, meer een soort plein, waar van alle kanten verkeer samenkwam, zei Reinoud peinzend, alsof hij voor het eerst in een auto zat: ‘Het is toch een wonder dat al die auto’s zomaar kunnen rijden zonder op elkaar te botsen.’
Ik vond dat nogal een naïeve opmerking. Natuurlijk botsten we niet de hele tijd op elkaar, om ongelukken te voorkomen leerden we immers verkeersregels en hadden we verkeersborden en stoplichten. Ik dacht het, maar ik zei het niet. Ik hield mijn gedachten voor mijzelf omdat ik meende te begrijpen dat zijn opmerking voortkwam uit een hoger besef dan het mijne en dat het waarschijnlijk een les was, speciaal bedoeld voor mij, zoals zen-leraren en sjamanen die aan hun gevorderde leerlingen geven.
Ik vroeg mij af: wat ziet hij, hoe ziet hij de wereld, ziet hij echt Eenheid in alles wat er gebeurt? Want dat laatste leek mij de diepe les die mij werd aangeboden: dat wij mensen in alles wat wij deden ons ín God bevonden.
Een les van Eenheid, die ik wel met mijn hoofd beaamde, maar die ik in mijn dagelijkse praktijk niet wist te realiseren. Zou hij werkelijk in alles Gods hand zien? En zou hij het niet alleen zien, maar zou hij er ook naar leven?

Als Reinoud mij inderdaad als een zen-leraar een koan wilde aanreiken om mij de voortdurende behoeding waarin we zijn opgenomen te laten beseffen (ik probeer het in zijn taal te zeggen), dan is hij daarin geslaagd. Hij is bijna 40 jaar geleden overleden, maar zijn woorden in dat Fiatje op dat grote plein in Rotterdam klinken nog steeds in mij.
Het houdt mij nu niet meer bezig of hij het meende en of hij er naar leefde, wat weet ik daarvan en het doet er ook niet toe, want ik zoek geen voorbeelden meer. Ik herinner mij de woorden en ik ben hem dankbaar voor wat hij tegen mij zei toen ik zo jong was, de vele lessen die hij mij meegaf.

Ik ben oud geworden en ik ervaar nu zelf het wonder. Het wonder van verbonden te zijn voorbij de grenzen van persoonlijk bewustzijn. Het wonder dat ik ben opgenomen in een groter patroon, waarin ik mijn plaats inneem, terwijl ik toch ook stuur en afrem en gas geef.
Ja, ik ben opgenomen in dit wat vanzelf gebeurt en waarover ik geen macht heb en toch ben ik tegelijkertijd hierin aanwezig, om mij heen kijkend, sturend, nu eens afremmend, dan weer versnellend. Ik ben deel van dit weefsel en ik sta op mijzelf in mijn keuzes, in het volgen van mijn weg – niet het een of het ander, het is beide.

*

Dit alles nadat ik vanochtend ontwaakte met de woorden in mijn hoofd: De eenheid is niet het wonder, het wonder is de oneindige variëteit van eenheid. Dat is het grote mysterie. Ik heb wel vaker van dat soort niet-beeldende dromen, alsof een goede oude vriend met wie ik de nacht heb doorgehaald mij vlak voor het ontwaken nog snel iets naroept – een boodschap voor onderweg.
Dank je wel, goede oude vriend, je slaat de spijker op de kop, maar ik was het weer even vergeten. Ik kan als excuus aanvoeren dat de laatste dagen moeilijk waren. Mijn vrouw, Hanneke, was gramstorig verloren in zichzelf en ik trok de kar door de modder.
Dan weet ik wel dat het licht achter alles schijnt, dat besef is er, maar er is toch een kloof tussen het besef en de dagelijkse werkelijkheid van het harde werken, de routine, het alleen en zonder wederzijdsheid zijn in de dagelijkse dingen. Dankzij je woorden, goede oude vriend, die je mij in de blootheid van de nacht toevoegt, ervaar ik weer heel het spectrum en dat het zwart en het grijs onlosmakelijk deel uitmaken van deze manifestatie van eenheid. Alle kleuren van de pauwenstaart en dus ook de kleuren die niet mijn lievelingskleuren zijn. Daarin zijn, daarin volop leven. Dát is het wonder.

Dat er dus ook die stem is die mij helpt herinneren, de stem van Reinoud, de stem van mijn vrienden, overdag en in de nacht. Dat eenheid stem gekregen heeft en krijgt en dat ik luisterend naar die stem in mijn voertuig rijd, mijn oude voertuig, door de herfst, door regen en door zonneschijn.
En dat ik daarin ook een beetje stuur en een beetje rem en zie: wat een wonder dat dit alles naast elkaar kan bestaan!

Zo kon ik in goede gemoede, zonder veel paniek van haar kant, Hanneke vanochtend bij het opstaan van top tot teen verschonen. Schoon ondergoed, schone kleren, sokken, haren, speldjes. Zij vindt het vreselijk, eigenlijk iedere wrijving doet haar pijn, maar we bleven in de kou, met al die bandjes en pijpen en mouwen, de trilling van het moment volgen. We staken het grote plein over, voor de zoveelste keer, zij in haar voertuig, ik in mijn voertuig. In de oneindige variëteit van eenheid.

(wordt misschien vervolgd)