Reisgenoten (2)

REISGENOTEN (2)
Voor Darja van Alten

Deze herfstige augustusdagen moet ik steeds denken aan de mensen die het, zoals ik het zie, niet hebben gered. De zoekers, die in het moeras van de veilige voorbeelden zijn weggezonken. De mannen en vrouwen die gehecht raakten aan een stof of een gedachte en die verslaafd raakten en afgestompt. De mannen en vrouwen die in de war raakten en stapelgek werden. De mannen en vrouwen die er zelf een eind aan maakten.
Ik denk aan hen en ik gedenk hen, de man met de mooie stem die zich dood reed tegen een boom, de vrouw die mensen in Afrika met raad en daad bijstond en die het water in liep, de vrouw die pillen nam, de man die zich verhing, en die anderen, waarvan ik zelfs de naam niet meer weet. Ik denk aan de mannen en vrouwen voor wie de boodschap te groot werd en die aan hun stemmen ten onder gingen, verloren in hun koortsige fantasieën, uitgebrand. Ik denk aan de jurist die fotograaf wilde worden, maar die weg niet vervolgde omdat zijn vader die een geslaagd jurist was het niet wilde, ik denk aan die andere jurist die eigenlijk treinmachinist had willen worden, een lieve verbitterde man die aan de alcohol ten onder ging. Ik denk aan al die velen die zich in wanhoop van het zoeken hebben afgewend en hebben geprobeerd zich te vestigen in de vorm van een ander. Ik gedenk hen en ik gedenk het vuur dat in hen brandde. Het vuur is gevaarlijk. Laat niemand dat ontkennen.

*

Waarom ikzelf niet ben doorgebrand? Waarom ik er geen einde aan heb gemaakt? Ik weet het niet. Kans genoeg gehad. Why me? zong ik gisteravond voor mijn vrouw. En even later: Why not me?
Kom mij niet aan met theorieën over vorige levens, over verdienste en schuld, over erfelijk belast zijn en noem maar op. Al die theorieën verwijzen naar een verleden dat weer een verleden heeft. En alle verklaring mondt toch weer uit in het onverklaarbare. Dat zei mijn vrouw ook. Why you, why not you? Because you’re you. Een redenering van niets, maar wel het meest dichtbij huis. Er is geen reden buiten het zo-zijn. Zeg ik het maar weer eens deftig.
Maar de deernis is er niet minder om. Voor al die stakkerds die niet opgewassen zijn tegen het brandende vuur. Verscheurd door de krachten. Moedeloos. Wanhopig. Gekweld. Het zicht op een oneindige marteling.

Dat is helemaal niet ver weg. Dat zicht ken ik ook. Alleen, het is niet mijn laatste zicht. Ik ken de nachtmerrie. Het zwarte scenario. Het is er. Ontken het niet. Wedersta de Boze niet. En altijd is daar in mijn leven, op mijn weg, een licht dat sterker is, anders ook, mij dieper vertrouwd. En dat licht volg ik. Het is mijn troost, mijn baken, mijn zijn. Zo ga ik mijn weg.
Why me? Why you? Ik weet het echt niet, waarde reisgenoot.

Waarom sommige mensen jarenlang reisgenoot zijn? Waarom ik met mijn vrouw al 40 jaar samen ben? Waarom ik met de een wel en met de ander niet bevriend raak? Waarom sommige mensen iets van mij willen leren en anderen niet? Waarom een hechte verbinding opeens kan afbreken? Ik begrijp er niets van. Het is weer een geheim. Voor mij in ieder geval.
Ik kan er van alles over bedenken. Ontwikkelingspsychologische ideeën, gedachten over nut en zin, maar wanneer het puntje bij het paaltje komt is het altijd weer nieuw: de ontmoeting, het samen optrekken, het plezier, de herkenning, de uitwisseling, de verduistering en de liefde, het afscheid. Nooit eerder gebeurd.
Het gebeurt ter plekke. En het is de weg.

Er is maar één weg en die is voor iedereen verschillend.

(wordt vervolgd)