Werkelijkheid? We zijn geneigd te spreken over de werkelijkheid en nog meer definitief over de werkelijkheid alsof dat een objectief gegeven zou zijn. Een soort ouderwetse God, van voordat hij dood werd verklaard, die van buiten tijd en ruimte het heelal overkoepelt en bestiert.
Gericht als we zijn op een vast middelpunt te midden van het voortdurend veranderende. Gericht als we zijn op een kader, een omlijsting waarbinnen dit alles geordend en begrepen kan worden.
Tegen beter weten in. Wensen we de zekerheid van de enige werkelijkheid. De bodem van laatste werkelijkheid. Om op te kunnen blijven bestaan.
We weten dat de werkelijkheid van de naaktslak een andere werkelijkheid is dan de werkelijkheid van de olifant en dat het universum van de mens een volkomen ander universum is dan het universum van de microbe. ‘Maar dat is subjectief,’ beweren we, ‘er is een werkelijkheid die boven al die subjectieve werkelijkheden uitgaat, namelijk de Werkelijkheid.’
En als we het niet zeggen, denken we het, hopen we het. Want waar blijven we als alles subjectief is?! Wat blijft er over van onze waarden en principes als we ze niet kunnen terugvoeren op een hoger of een centraal principe? Wat heeft het dan nog voor zin?
De Bijbel, de Koran, Darwin, Das Kapital, de vrije marktwerking, democratie als hoogste goed, de wetenschappelijk verantwoorde oerknal 13,8 miljard jaar geleden, de joods orthodox verantwoorde schepping 5776 jaar geleden, atomen, protonen, neutronen, subatomaire deeltjes, mijn vader en mijn moeder, Neanderthalers, aap-achtigen, eencelligen, het iets, het niets, Iets, Niets, IETS, NIETS.
Rabbi Simcha Boenam (1765-1827) zei: ‘Iedereen doet er goed aan in zijn linker zak een briefje te hebben, waarop staat: Stof en as ben ik, en in zijn rechter zak een briefje met: Ten behoeve van mij is de wereld geschapen.’
Wanneer je je te veel iets voelt, kijk je op het briefje in je linker zak. Wanneer je je te veel niets voelt, tast je in je rechter zak.
Simcha Boenam, dat betekent Blije Boenam.
*
Wat is werkelijkheid?
Het lichtje in de koelkast – als dat geen concrete werkelijkheid is, weet ik het niet meer. Het lichtje in de koelkast, is het aan of uit als de koelkast dicht is? Weet je het zeker? Is er trouwens wel een lichtje wanneer de deur dicht is? En nu we het er toch over hebben: is het wel een deur, wanneer we hem niet opendoen en niet sluiten?
En in een boek? Zijn er letters en woorden in het boek als het boek dicht is?
Weet je het zeker?
En in mij? Zijn er gedachten en gevoelens als ik ze niet waarneem?
Onzin natuurlijk. Of toch niet?
Ik kijk door het raam naar buiten. Het sneeuwt, dikke vlokken, er komt rook uit de schoorsteen van het huis hier tegenover. Ik doe mijn ogen dicht. Weg is de wereld. Ik doe mijn ogen open. Daar is de wereld weer. Anders dan hij was. Andere sneeuw, andere rook, andere ik.
Ik luister naar David Bowie. Maar dat kan niet, want David Bowie is dood.
Ik, andere ik, luister naar de echo van David Bowie.
Er waren sporen in de sneeuw. Het sneeuwt de hele tijd.
Ha mooi
Die linker en de rechter broekzak.
Doet me denken aan een boedhistische uitspraak
” ik oefen me in het niemand in het bijzonder zijn”
Beste hans,
En als ik nu eens niet meer weet, en de kans daarop is heel erg groot aangezien ik hersenletsel heb, welk briefje ik in mijn linker- of rechterzak gedaan heb? Wat dan? Als ik me dan teveel “iets” voel dan kijk ik misschien wel in mijn rechterzak: “ten behoeve van mij is de wereld geschapen”. Fijn die bevestiging. Of juist niet?
En als ik me teveel “niets” voel en op zoek ben naar “iets” al is het maar troost of iets als licht in het duister, dan tast ik behalve in wat dan nog duister is misschien op een goed moment of misschien is het wel een minder goed moment in mijn linkerzak en lees dan op het briefje “stof en as ben ik”. Ook dat is dan een bevestiging van mijn gevoel dat ik me “niets” voel .
Wat is werkelijkheid?
In die situatie zou ik zeggen dat het belangrijk is, dat het werkelijk van belang is, om het verschil tussen links en rechts goed te kennen.
Flauw misschien. Nihilisties misschien ook.
Van wie waren nou die sporen? Gemaakt in de tijd. Ooit. Of niet?
Waren ze er de hele tijd al? Maar was de sneeuw er dan ook al de hele tijd? Of niet? En was ik er dan de hele tijd al? Of niet? En waar was ik dan…………..
Ja, wat is werkelijkheid?
Dat ik nu moe ben en naar bed ga.
Nog even: Hebben jullie al sneeuwallen gegooid? En gooiden jullie raak? En hadden jullie samen plezier?
En was de sneeuw lekker tintelend koud aan je handen zodat je snel je handschoenen weer aantrok?
Dat is dan op dat moment ook werkelijkheid…….
Bij alles wens ik jullie ook sneeuwplezier toe.
groet liefs Marian
Fijn, deze bespiegelingen uit een andere, witte wereld. En tja, inderdaad, anders dan wat..?..
haiku:
sporen in de sneeuw
een herinnering van gaan
tot de dooi intreedt