Ik lig nog een beetje na te doezelen na ons middagslaapje. Hanneke is al opgestaan. Ze komt de slaapkamer in en zegt: ‘Hans moet mij komen halen, want ik wil weer naar huis.’ Dat is merkwaardig, want ik ben die Hans en we zijn thuis, maar ook weer niet zo merkwaardig, want Hanneke, mijn vrouw, heeft alzheimer, al een jaar of negen, en zij is al heel wat stadia doorgegaan. Ook al weet ik dat, het went toch niet echt, vooral ook niet omdat zij tegelijkertijd zo aanwezig is. Ik bedoel daarmee dat zij meestal niet geknakt of slaperig is. Zij weet alleen een heleboel niet meer, zaken die bijna iedereen wel weet, welke dag het is, hoe de buurman heet en hoe zo’n ding heet, je weet wel, zo’n ding, en wat je ermee kunt doen. Het is verdrietig, maar soms, zoals nu, ook humoristisch. Eerlijk is eerlijk. Met wie kan je nu dat soort totaal verbijsterende gesprekken voeren? Gesprekken, waarbij je zelf niet meer weet wie je nou ook alweer was of bent.
Ik ze
g: ‘Waar denk je dat je bent?’
Zij kijkt om zich heen: ‘Ben ik al thuis?’
Ik zeg: ‘Ja, en wie denk je dat ik ben?’
Ze kijkt lang naar mij en zegt dan: ‘Dat weet ik niet.’
Ik zeg: ‘Zou ik Hans kunnen zijn?’
‘Ja,’ zegt ze, ‘dat zou kunnen. Ben jij Hans?’
‘Ja, ik ben Hans’
‘Oh,’ zegt ze, ‘dan kan ik gewoon gaan zitten, want dan is het goed.’
Zo lief. Het gaat nu snel. Veel valt weg. Steeds blijkt er toch nog iets te kunnen wegvallen. En in zekere zin zorg ik er nu vele malen per dag voor dat Hans haar komt halen en naar huis brengt.
Het blijft lief. Niet lief zoetsappig, nee, daar is het niet de tijd voor. Scherp lief. Onverwacht ontluikend. Mijn vrouw.
Mijn vrouw, al 45 jaar getrouwd, die tegen mij zegt: ‘Zijn wij iets van elkaar?’ Ze bedoelt of ik haar broer ben of haar vader of misschien een zoon of misschien…
Ik zeg: ‘Wij zijn man en vrouw. We zijn getrouwd.’
‘Hahaha, die is goed! Echt waar?’
‘Ja, echt waar.’
Dat bevalt haar wel. Zij mag ‘die meneer’, zoals zij mij weleens noemt, graag. Dat merk ik voortdurend. Ik hoef er niets voor te doen. We hoeven ook niet getrouwd te zijn. Er is geen bevestiging nodig. Het zit goed tussen haar en die meneer. Dat is wederzijds. Ik ben ook dol op die mevrouw.
We hebben een vrij huwelijk.
Zij komt soms niet goed uit haar woorden. Daarbij ben ik tamelijk doof. Dat kan leiden tot misverstanden. De laatste tijd zeg ik regelmatig tegen haar, wanneer ik haar niet versta of wanneer ik niet begrijp wat zij probeert te zeggen: ‘Wat zegt ze?’ En dan legt zij mij uit wat Hanneke mij probeerde te zeggen. Niet altijd hoor, maar vaker wel dan niet. Zo zijn wij dan met z’n vieren. Hans en die meneer en Hanneke en die gestalte, die stem, die door Hanneke heen spreekt en die haar tot op dit punt heeft gebracht.
Hanneke noemt dat haar achterhoofd. Zij zegt: ‘De voorkant van mijn hoofd is weg. Daar weet ik nog maar heel weinig. Mijn achterhoofd is nu meer hier dan ooit.’
Ik geef mijn videolezingen terwijl zij naast mij zit. Ik zit links van haar, mijn arm om haar heen. Ik voel haar de hele tijd. Wij zijn samen. Ik ben onze mond, ik spreek, zij is naast mij en zij voelt, soms zegt ze wat, ze lacht. Terwijl ik spreek, voel ik aan haar of ik goed zit. Zij volgt mij op de voet. Het is ons werk.
Als ik klaar ben met de lezing en de zoom-verbinding verbreek, keer ik mij naar haar toe en zeg: ‘Hè, dat was heerlijk.’
‘Ja’, zegt zij, ‘waar ging het over?’
Er is geen conclusie. Ik trek geen conclusies.
Als ik 30 jaar geleden had geweten dat Hanneke alzheimer zou krijgen en dat het zo lang zou duren en dat het alles van ons zou vragen, zou ik heel bang voor de toekomst zijn geweest.
En wat is er nu gebeurd? De toekomst is ons ontvallen. Er is geen toekomst meer. We zijn hier gekomen, zij en ik. We zijn hier aangekomen.
Wat ontzettend mooi en liefdevol geschreven. Liefde schijnt door alles heen.
Ontroerend mooi. Dank dat je dit deelt
dag Hans
je kent me niet maar ik wil je laten weten dat ik dankbaar ben dat ik mee mag lezen met jullie samen ZIJN.
indrukwekkend en inspirerend.
groet Carin
(opnieuw, hopelijk gaat het nu goed…..)
Lieve Hans en Hanneke, Erg fijn zo’n mail te mogen lezen, dat het kan, dat het mogelijk is het zo te doen als jullie het doen! Dat geeft vertrouwen.
Hanneke, wat ik al zo lang wil zeggen: ik vind je tekeningen zo mooi, Ik geniet er steeds van. Het zijn schatjes, juweeltjes, kleine kleinoodjes (als dat een woord is….)
Ik hoop dat je er nog graag en blijmoedig mee doorgaat!
Ik wens jullie héél veel goeds, en hartelijke groet, An van Dijk
Dag Hans, wat schrijf je dat weer mooi. Zo bijzonder als ik jullie samen zie bij de zoom conferenties en Hanneke zo helder lijkt. Weer een mooie tekening, dank liefs Lida
Ik schreef een reactie maar zie hem niet meer! Geplaatst of verdwenen??? Waar te zoeken?
Lieve Hans, wat fijn dat Hanneke en jij dit contact hebben!
Voor Hanneke, maar ook voor jou. Hanneke is duidelijk zooo vertrouwd me jou en ……. wat gelukkig is……….ze weet misschien niet te zeggen wie je bent, maar herkent /weet je diep van binnen……..je weet haar duidelijk innerlijke rust te geven!
Wat goed (en niet altijd makkelijk!) dat je via gesprek /vragen haar haar plek weer leert te hervinden…..
Zoals je het beschrijft, zoals je jullie beschrijft………..wat een liefde voor elkaar straalt daar vanaf!
Ook hartverscheurend!
Inderdaad: dit is het.
Een hartegroet van Ria
Sterkte met alles
Amen.
dank lieve Hans en Hanneke,
voor jouw subtiele beschrijving ,waardoor ik me gesteund voel in mijn eigen situatie met mijn Ex die alzheimer heeft..en mijn jongste broer , die ook een vrouw Hanneke met Alzheimer heeft..maar in dit proces nog veel rust en aanvaarding mag krijgen..; door jouw lezingen voelen we steun in onze groei..in het NU
in Liefde
Miomi
Grote DANK. Dit licht..
wat bijzonder mooi, teder, en zoals het is beschreven. Wat een bewondering en verwondering voor jullie allebei. Dank je voor het delen van deze intieme momenten.
Hans en de andere drie wat ontroerend mooi hoe jullie elkaar laten zijn. Dank je voor het delen.
Ach Hans, wat een liefde, wat een verbijsterende, genadevolle, hartverscheurende, lichte liefde!
Ik hou van jullie alle 4!
Mariette
Lief. lief .lief, Jullie allebei. Dat is het. Zoveel liefde, ook zoals jullie samen een lezing geven. ‘Dit is het.’ Daar word ik blij van en ontroerd tegelijk. Het is ook grappig zoals je schrijft. Jullie doorgaande gesprek, soms zonder woorden, is prachtig .
Lief. lief .lief, Jullie allebei. Dat is het. Zoveel liefde, ook zoals jullie samen een lezing geven. ‘Dit is het.’ Daar word ik blij van en ontroerd tegelijk. Het is ook grappig zoals je schrijft. Jullie doorgaande gesprek, soms zonder woorden, is prachtig .
Wat beschrijf je jullie leven samen prachtig, eenvoudig en precies.
Het ontroerd me, maar het is tegelijk ook smartelijk om te lezen.
Hanneke is in bepaalde opzichten onmiskenbaar nog steeds Hanneke, maar wat is er ook een groot deel van wie zij vroeger was niet meer.
Heel verdrietig dat dit jullie beiden overkomt.
Ik heb veel respect voor de manier waarop je er voor Hanneke bent en daar boven op ook nog eens vijf keer per week zulke prachtige en diepgaande lezingen geeft.
Heel veel dank daarvoor!
Mijn lieve oma zei vaak, als je alles van tevoren weet, dan kan je met een kwartje de wereld rond. Ik kon daar uren over nadenken. Ik begreep het wel en ook weer niet en toetste het aan wie ik toen was en hoe ik toen dacht, klein kind als ik was. Zij werd slechts 66 jaar oud, evenals mijn moeder later. Inmiddels heb ik hen beiden ruimschoots overleefd en denk ik regelmatig, ik kan steeds beter met een kwartje de wereld rond, maar had ik alles van tevoren willen weten? Nee, ik ben juist zo gelukkig, omdat ik noch de blijde verrassing, noch het plotselinge, diepe verdriet had willen missen en erdoor heb kunnen groeien tot wie ik nu ben.
Wat mooi wat je over jou en Hanneke geschreven hebt. Zo puur en echt. Zoveel onbevangen liefde en tegelijkertijd een precieze nuchtere beschrijving van een bijzondere vorm van zijn in een relatie die niet meer de oude paden kan gaan.
Tears in my eyes!
Lieve Hans,
Dank dat ik hier deel van mag zijn…heb niet de woorden …maar dat ik überhaupt dit mag lezen …hier deel mag van uit maken…en ik mij nu ter plekke besef: Anita jij bent een geluksvogeltje …wat ben jij een geluksvogeltje …en zo ervaar ik dit alles…zomaar een leraar dichtbij van zo n groot goed….en dat al dertig jaar …poeh wat ben ik een geluksvogeltje ….en …dankjewel voor de lezingen in onze huiskamer …wat ontzettend fijn ..en ook confronterend…ben nu best in de war …sta een beetje op de kop…het doet dus precies dat wat het moet doen..gewoon even van het padje …van mijn ik af geraakt ….ik kom in een andere demensie …door alles wat je zegt …begrijp het ergens…maar wat nu ???? ….
Geduld geduld geduld zegt Ronald altijd …
Dankjewel Hanneke voor de prachtige tekening…en…ik hou van jullie xxx
Indrukwekkend! bedankt voor dit inkijkje in jullie leven.
Wat heb je dat prachtig verwoord, Hans.