Vervolgens het verhaal van Anna Myrte (die overigens regelmatig schrijft over Hanneke op haar Instagram account: @inhetnumetmijnmoeder en op haar Website: annamyrte.nl):
Op 31 mei 2013, een half jaar na de diagnose, nam mijn moeder afscheid van haar werk als ‘begeleider van mensen’ door het geven van een afscheidslezing. In de dertig jaar ervoor had ze regelmatig voor zalen gesproken over allerlei onderwerpen gerelateerd aan het thema ‘de levensweg van de mens’. Ze wist vooral veel te vertellen over het boeddhisme, over seksualiteit en relaties en over trouw zijn aan jezelf. In haar boek Geest en Drift, als diepste wensen en hoogste weten samenkomen, schreef ze openlijk over de spirituele kant van seks en de seksuele kant van spiritualiteit.
Ik kan me herinneren dat ik me als puber doodschaamde toen ik haar nieuwe boek opensloeg en de hoofdstuktitel ‘klaarkomen in het licht’ las. Op de cover stonden mooie bloemen, dacht ik. Ik zei tegen de kunstenaar, een vriend van mijn ouders, dat ik die afbeelding zo mooi vond. Toen iedereen verbaasd opkeek, ging ik de afbeelding beter bekijken. Nu zag ik dat die bloemen de suggestie van geslachtsorganen moesten wekken. Bah, waarom moest juist mijn moeder zo’n boek schrijven?!
In hun opleidingsinstituut het ITIP leidde ze het seksblok (hun groepsweekenden heetten blokken), waarin mensen hun seksualiteit ontdekten en ontplooiden. Vooral de verhalen over een vaste oefening die elk opleidingsjaar een keer voorbij kwam stootte me af. Dan moest je alleen in je onderbroek (vrouwen mochten ook een bovenstukje aan houden) door de zaal lopen, en dan werd je lichaamstaal gelezen door de andere deelnemers. Walgelijk, vond ik het.
Mijn ouders gaven allebei regelmatig lezingen. Voor volle zalen vertelde mijn vader over de symboliek van sprookjes, het leren begrijpen van je dromen en over de kennis en verhalen van wijsheidstradities van het christendom tot alchemie tot taoïsme tot Jungiaanse psychologie… Mijn vader lijkt zijn lezingen altijd zo uit zijn mouw te schudden. Hij gaat staan, spreekt, maakt grapjes en krijgt de hele zaal mee. Met een heel begeesterde en ontspannen uitstraling klatert zin na zin uit zijn mond. Mijn moeder was daarentegen altijd verschrikkelijk zenuwachtig. Zo zenuwachtig dat ze thuis aan het kokhalzen en naar de wc rennen was voordat ze naar zo’n lezing moest. Soms ging een lezing door haar zenuwen ook finaal de mist in, maar meestal ging het goed. Ze is zo zeker van haar zaak dat het haar geen moeite kost om precies te vertellen ‘hoe het zit’.
Voor haar afscheidslezing was ze gelukkig niet extreem zenuwachtig. Ze had haar hele verhaal op papier gezet, zodat de alzheimer het niet over zou kunnen nemen. En mijn vader zou de toon zetten door haar verhaal uitgebreid in te leiden. Er zouden heel veel bekenden komen. Mensen met wie ze vroeger gewerkt had en die les van haar hadden gehad en veel familie. De lezing was binnen twee dagen na aankondiging al uitverkocht. Eigenlijk hadden ze moeten verkassen naar een grotere zaal (in deze zaal konden 100 mensen), maar dat deden ze niet omdat het dan voor mijn moeder te overweldigend zou zijn. De lezing vond plaats in hun vertrouwde Lazuli, waar ze vaker kwamen. Een lange besloten zaal in een werfkelder aan de oude gracht in Utrecht.
Ik was net minder dan een maand geleden moeder geworden van mijn jongste dochter Eva en tijdens de lezing zat ze rustig bij me in de draagdoek. Tijdens mijn zwangerschap kwam de diagnose van mijn moeder en nu dus het afscheid van haar werk. En een aantal maanden eerder was mijn oma, moeder van mijn moeder, op 94-jarige leeftijd overleden. Ook zij had alzheimer. Als ik nu terugkijk dan was het in emotioneel opzicht wel een intens jaar, maar toen had ik dat niet zo door. Je groeit toch altijd mee met de dingen die gebeuren.
De lezing deed me denken aan de show ‘dit is mijn leven’ waarin iedereen die je ooit hebt ontmoet wordt opgetrommeld. Ik keek zo veel mogelijk naar beneden, omdat ik met mijn kleine baby geen puf had voor chit-chat en ook geen zin had om haar aan iedereen te showen. Ik vond het al intens genoeg. Als ik dan toch opkeek zag ik of een bekend gezicht of een gezicht dat ik niet kende maar dat mij wel herkende. Zoals altijd bij gelegenheden met mijn ouders waren er mensen van vroeger die mij nog kenden van toen ik als kind door groepsruimtes huppelde. Ik ben gewend aan dat vreemde gevoel wat het geeft als mensen jou wel kennen en jij hen niet. Het is net alsof je dan altijd een beetje bij ze in het krijt staat.
Mijn moeder was heel moedig. Wij in de zaal waren ontroerd door haar openheid over de ziekte, en door de oh zo zichtbare onmiskenbare tekenen van de ziekte. Sommige mensen herkende ze niet meer en ze viel soms in herhaling en was ook minder puntig dan vroeger. Maar de lezing ging niet over de ziekte, de boodschap die ze met haar verhaal wilde overbrengen was veel belangrijker. Die boodschap luidde: zorg dat je leven je lief is.
Ze was nog precies dezelfde Hanneke die uitlegde ‘hoe het zat’. En dat is ze nu nog steeds.
(wordt vervolgd)
Wat een mooie aanvulllende toelichting van Anna. Vooral ook omdat zij vanuit haar perspectief als dochter schrijft en hoe zij haar moeder ervaarde toen zijzelf nog jong was.